Выконваючы абавязкі кіраўніка Партыі БНФ Вадзім Саранчукоў пракаментаваў гэтую ініцыятыву Мінюста Беларусі наступным чынам:
– Па-першае, любыя змены, якія будуць унесеныя ў заканадаўства, пагаршаюць палітычную сітуацыю і ўвогуле становішча партыяў унутры Беларусі. Трэба разумець, што нармальнай працы ў партыйных арганізацыях не магло быць ужо досыць даўна. Таму што любая актыўнасць у Беларусі, мякка кажучы, не вітаецца. А на практыцы яна губіцца на самым корані. Самыя, здаецца, законныя праявы такой актыўнасці – сустрэчы, абмеркаванні – адразу падвяргаюцца налётам. Ні пра якую публічнасць даўно гаворкі няма.
Па словах палітыка, зараз прадстаўнікі Партыі БНФ засяроджваюцца на бяспецыттых актывістаў партыі, яія знаходзяцца ў Беларусі:
– Адным з асноўных прыярытэтаў для нашай партыі з’яўляецца бяспека нашых сяброў. Таму менавіта з гэтага разумення ўсе нашыя рашэнні і сыходзяць. Гэта тычыцца перш за ўсё публічнай актыўнасці, якая можа быць на сёння ў Беларусі.
Вадзім Саранчукоў ужо амаль два гады вымушана жыве ў Літве, аднак, па яго словах, ён не знаходзіцца ў эміграцыі, а ў працяглай «творчай камандзіроўцы».
Гродзенскага журналіста затрымалі 30 жніўня мінулага года, калі ён вярнуўся з Польшчы. Ужо дзевяць месяцаў ён знаходзіцца за кратамі.
За што арыштавалі Паўла, дакладна невядома, адвакат знаходзіцца пад падпіскай аб неразгалошванні. 20 верасня праваабарончыя арганізацыі Беларусі прызналі Паўла палітычным вязнем.
Павел Мажэйка — вядомы журналіст, менеджар культуры, сябра БНФ, стваральнік ліквідаванай уладамі культавай гродзенскай прасторы «Цэнтр гарадскога жыцця», каардынатар выдавецкай ініцыятывы «Гарадзенская бібліятэка», якая спецыялізавалася на выданні кніг аўтараў з Гродна і пра Гродна.
У сакавіку 2021 года Паўла Мажэйку затрымалі разам з мастаком Алесем Пушкіным, які выставіў у «Цэнтры гарадскога жыцця» партрэт дзеяча антысавецкага руху часоў Другой сусветнай вайны. У дачыненні да Паўла распачалі крымінальную справу «за наўмысныя дзеянні, скіраваныя на рэабілітацыю і апраўданне нацызму».
Але пасля 72 гадзін затрымання Паўла вызвалілі фармулёўкай «зніклі падставы для затрымання». У канцы 2021 года крымінальную справу супраць яго спынілі. Пасля гэтага Павел мог з’ехаць з Беларусі, аднак ён заставаўся ў краіне.
Палітык Вадзім Саранчукоў, які выконвае абавязкі кіраўніка Партыі БНФ падчас зьняволеньня старшыні партыі Рыгора Кастусёва, узгадвае лепшыя моманты сяброўства з Паўлам Мажэйкам:
-Перш за ўсё – гэта даўні-даўні сябра, я памятаю яго з 1996 года. Для мяне гэта перш за ўсё чалавек, якому можна было заўсёды даверыцца. І зараз можна яму даверыцца. Ён з’яўляецца аўтарытэтам, якому сапраўды давяраеш. Памятаю ягоныя ініцыятывы. Гэта чалавек, які ніколі не здаваўся. І які ніколі не адмаўляўся ад беларускіх справаў.
Па словах Вадзіма Саранчукова, вельмі важным з’яўляюцца тыя грамадскія справы, якія яны разам рабілі:
-Мне прыемна ўзгадваць карысныя справы, якія рабіліся, у тым ліку праз Цэнтр гарадскога жыцця. Гэта валанцёрства падчас кавіду. Калі, сапраўды, гэты цэнтр стаў адной з пляцовак па зборы дапамогі. Я ўзгадваю тыя карысці, вельмі важныя для горада і краіны справы.
Вадзім ведае Паўла Мажэйку з часоў вучобы ў гарадзенскім універсітэце, а таксама з першых крокаў сваёй грамадскай дзейнасці і вельмі жадае, каб ён як мага хутчэй выйшаў на волю.
Павел — адзін з першых палітвязняў Беларусі: у 2002 годзе яго асудзілі на 2 гады «хіміі» за «паклёп» на прэзідэнта. Ён адбываў пакаранне ў Жлобіне ў папраўчай установе адкрытага тыпу, працаваў на пілараме. Па амністыі тэрмін скарацілі на год.
Павел быў прэс-сакратаром Аляксандра Мілінкевіча, кандыдата ў прэзідэнты на выбарах-2006. Спадар Аляксандр цёпла ўзгадвае сваё знаёмства і супрацу з ім:
«Павел Мажэйка — знакаміты гарадзенскі журналіст і выбітны грамадскі дзеяч. Прыгожы і надзвычай абаяльны чалавек. Як мала хто, ён умее яднаць вакол сябе неабыякавых людзей з беларускім сэрцам. Там дзе ён, там заўсёды цікава, аптымістычна, там вольная думка, там мацуецца дух і робіцца мужным сэрца.
У апошні час палітвязню перадаюць лісты толькі ад сям’і, яго лісты таксама даходзяць толькі блізкім. Ад іншых людзей Павел Мажэйка атрымлівае толькі час ад часу паштоўкі.
Падтрымаць журналіста можна, даслаўшы паштоўку альбо грашовы перавод па адрасе: 230023, г. Гродна, турма №1, СІЗА, вул. Кірава, 1, Мажэйку Паўлу Іванавічу.
Гэтыя і іншыя лісты былі зачытаныя ў часе вечарыны памяці па Вітольду Ашурку, што адбылася 20 траўня ў горадзе Варшава (Польшча).
XVIII Зьезду Партыі БНФ
21 траўня – два гады з дня сьмерці Вітольда Ашурка. Мы публікуем раней не вядомыя фрагмэнты ягоных лістоў з турмы.
«Жыць з выпрастанай сьпінай цяжка»
«Суб’ектыўна чалавек у няволі павінен адчуваць роспач ад суцэльнага абмежаваньня. І ў першую чаргу гэта абмежаваньне сувязі са зьнешнім сьветам. Нават інфармацыйная блякада. Ёсьць толькі ты, і недзе там па-за сьценамі турмы тэарэтычна павінны знаходзіцца сьвет, насельнікі якога жывуць па нейкіх сваіх правілах. Імаверна, у гэтым і палягае канцэпцыя турмы: самотны чалавек марнее і становіцца крохкім.
Але, надзіва, я не адчуваю адзіноты. Мае ворагі паклапаціліся замкнуць у краты маё фізычнае цела. Але як накінуць кайданы на мае думкі? Яны ня могуць пераканаць мяне, што сусьвет па-за межамі турэмных муроў не існуе. І ваш ліст, пані, яскрава сьведчыць пра тое, што я не адзін, што грамадзтва, адкуль я выйшаў, існуе.
Я не самотны, саслабелы вязень. Я здаровы, натхнёны ідэямі чалавек, і часовая няволя не перашкода для мяне. […]
Шчыра кажучы, я больш непакоюся пра вас. Я сваю справу зрабіў і, знаходзячыся ў палоне, мала чым магу дапамагчы сумленным людзям, якія знаходзяцца пад пагрозай рэпрэсіяў. Вам нялёгка, я ведаю гэта. Жыць з выпрастанай сьпінай цяжка. А выпрастацца пасьля столькіх гадоў прыгнёту яшчэ цяжэй! Але гэта трэба рабіць.
Адзінае, што я магу дапамагчы вам і ўсім добрым людзям не здавацца. На гэта вы можаце цьвёрда разьлічваць. Бо сапраўды, наша возьме.
З павагай да вас – Вітольд. 07.01.2021
Жыве Беларусь!».
(Фрагмэнт неадасланага ліста, які знайшлі ў рэчах Вітольда.)
«Ворагі ўвесь час імкнуцца разьяднаць нас»
«Шчыры дзякуй за ліст падтрымкі. Мне вельмі прыемна чытаць лісты з усіх куткоў Беларусі і з-за межаў нашай Айчыны! Гэта натхняе мяне жыць і верыць, што мы здольныя браць на сябе адказнасьць за будучыню Беларусі!
Нашы ворагі ўвесь час імкнуцца разьяднаць нас і нацкаваць адзін на аднога.
Але, нягледзячы на тое, што мы маем розную адукацыю, розны сацыяльны статус, належым да розных рэлігійных канфэсій і маем рознае этнічнае паходжаньне, мы ўсе разам зьяўляемся беларускай палітычнай нацыяй і маем свой агульным дом – Беларусь!».
(Фрагмэнт другога неадасланага незакончанага ліста, які знайшлі ў рэчах Вітольда.)
«Гарантыяй майго хуткага вызваленьня можа быць толькі беларускі народ»
«Цікава было пачуць ад Вас навіну пра ірляндзкага дэпутата, які ўзяў палітычнае шэфства над маёй асобай! )) Безумоўна, дзякуй яму на добрым слове! Але гарантыяй майго хуткага вызваленьня можа быць толькі беларускі народ! Рэальнай гарантыяй. Тым ня менш я ўдзячны палітыку з Ірляндыі за палітычную падтрымку!
Летам-восеньню 2020-га мы ўсе разам зьдзейсьнілі сапраўдны подзьвіг – мы паўсталі супраць дыктатуры без выкарыстаньня гвалтоўных мэтадаў. Ніколі такога ў найноўшай гісторыі Сьвету не было! Гэта падзея плянэтарнага маштабу!
Дыктатура разгубілася, але выстаяла. Ёй нават здаецца, што прыйшоў час рэваншу. Але гэта ня так! Пасадзіўшы тысячы людзей за краты, рэжым толькі трошкі адцягнуў час падзеньня, але ніякім чынам не ўмацаваў свае пазыцыі.
Вязьні сталі знакамітымі нават за межамі Беларусі! Хто б ведаў Вітольда ў той Ірляндыі, каб Лідзкі суд не «запакаваў» мяне на 5 год?! Бадай што ніхто! А я ж нічога не зрабіў для такой папулярнасьці!!! Я такі самы Вітольд Ашурак, які выйшаў з мэгафонам 09.08.2020 да Лідзкага райвыканкаму! Я ня стаў лепшым! Міжнародную вядомасьць мне здабылі пракурор і суд Лідзкага раёна!
Згодзен, што яны ставілі за мэту ізаляваць мяне. Добра. Гэта я магу зразумець! Ці ёсьць эфэктыўнасьць у маёй ізаляцыі? На маё месца прыйшлі цудоўныя лідзкія людзі, якія справяцца лепей за мяне!!! Дык што гэта за эфэктыўнасьць?)))
Калі скончыцца доўгая суворая зіма і пачнецца вясна, мы з Вамі будзем бачыць, а дакладней назіраць, другую частку гэтай п’есы. Упэўнены, што яна скончыцца на мажорнай ноце! Буду вельмі рады сустрэцца з Вамі і пачаставаць Вас кавай!)))».
(Ліст да жыхаркі Ліды ад 14 лютага 2021 г.)
Купалаўцы Зоя Белахвосцік і Аляксандр Гарцуеў чытаюць лісты Вітольда Ашурка з турмы падчас вечара памяці 20 траўня 2023 года, у другую гадавіну сьмерці пакутніка
Праграма вечара была вельмі насычанай. Ад выступу брата Вітольда Андрэя Ашуркі, сяброў, паплечнікаў, знаёмых, да чытання пісем Вітольда з турмы знакамітымі артыстамі-купалаўцамі ў выгнанні Зояй Белахвосцік і Аляксандрам Гарцуевым. Удзельнікі вечара памяці чулі голас Вітольда, бачылі шмат прыжыццёвых здымкаў і відэа.
Падчас сустрэчы людзі згадвалі асобу Вітольда, гаварылі пра тое, як ён узгадаваў у сабе асобу. Выступілі Аляксей Дзікавіцкі, брат палітвязня Андрэй Ашурак, Валярына Кустава, Аляксандр Мілінкевіч, Вячаслаў Сіўчык, Вольга Быкоўская, старшыня Лідскай арганізацыі БНФ Сяргей Пантус, Яўген Вапа, іншыя.
Хораша гучаў вядомы хор «Вольнай Беларусі».
Адметнасцю вечара стала пасмяротная ўзнагарода Вітольда Ашурка Медалём Ордэну Пагоні ад Рады БНР. Уручылі ўзнагароду брату Вітольда Андрэю Ашурку сябры рады БНР Яўген Вапа і Аляксей Дзікавіцкі.
Кажа рэдактар беластоцкай газэты “Ніва” і радны БНР Яўген Вапа:
– Хацелася каб гэтыя медалі ўручаліся ў радасных момантах. Лёс нам выпаў такі, што ўручаем медалі менавіта тады, калі вырашаецца лёс нашага народа і нашай дзяржаўнасці. Бо без шчыта і без мяча мы гэтага не зробім – не абаронім ні дзяржаўнасці, ні народа, ні мовы, ні сябе.
Завяршыў вечар памяці Вітольду Ашурку сваімі песнямі бард Зміцер Бартосік.
Вітольд Ашурак быў асуджаны да пяці гадоў зняволення за ўдзел у пратэстах жніўня 2020 года за гвалт над міліцыянтамі ў часе пратэстаў. Сяброўскае пасведчанне сябры БНФ суд прыняў як доказ віны па справе пастанавіў знішчыць. 21 траўня 2021 года сваякам сказалі, што Вітольд памёр, прычына смерці – спыненне сэрца, хоць да турмы палітвязень на здароўе не скардзіўся. Апошнія дні перад смерцю ён знаходзіўся ў штрафным ізалятары, умовы ўтрымання ў якіх праваабаронцы параўноўваюць з катаваннямі.
Вітольду Ашурку было 50 гадоў. Ён жыў у Бярозаўцы Лідскага раёну. Быў сябрам Сойму Партыі БНФ і каардынатарам руху «За Свабоду». Змагаўся за вырашэнне экалагічных праблем рэгіёну, займаўся ўшанаваннем памяці паўстанцаў 1863 году, не раз ад Партыі БНФ вылучаўся кандыдатам у дэпутаты.
Праваабарончая супольнасць Беларусі абвесціла 21 траўня Днём салідарнасці з палітзняволенымі Беларусі.
