— Юрась, ці магчымая ў ЗША крымінальная справа, падобная да «справы БелТА»? Амэрыканскае заканадаўства ў сфэры кампутарнай злачыннасьці ў цэлым больш жорсткае, суровае, чым беларускае.
Зь іншага боку, у «справе БелТА» няма факту ўзлому кампутарнай сыстэмы. Уявім сабе абстрактную сытуацыю: у нейкага журналіста ёсьць сябра ў Washington Post, які легальнае валодае паролем ад платнай стужкі навінаў Associated Press. Журналіст WP па сяброўству перадае сябру гэты пароль, і той гэтым паролем карыстаецца. АР пра гэта даведваецца, Навідавоку незаконнае пранікненьне ў кампутар, навідавоку замах на чужую прыватную ўласнасьць, а права на яе ў ЗША — сьвятое.
Дык у ЗША такому чалавеку яшчэ горш было б, чым у Беларусі — журналістам БелаПАНа і TUT.BY?
— Вы самі, Юры, сказалі ключавое слова «ўзлом». У гэтай сытуацыі адсутнічае факт узлому інфармацыі, факт несанкцыянаванага доступу да інфармацыі. Калі адна кампанія дае другой паролі для доступу да сваёй інфармацыі, мы маем справу з ліцэнзаваньнем выкарыстаньня пэўнай інфармацыі.
Калі ў вашым выпадку АР дае WP доступ да сваёй стужкі, яны даюць ім ліцэнзію на гэты доступ і на яе выкарыстаньне. І тут тады трэба ўважліва глядзець грамадзянскую дамову — якія абмежаваньні накладае АР. Калі АР прапісвае ў дамове, што доступ можа ажыцьцяўляцца толькі з аднаго ІР-адрасу, толькі па адным login i password, і калі нехта залезе на стужку АР зь іншага кампутара, то ён парушыць умовы ліцэнзіі. Але гэта ўсё яшчэ не крымінал.
Парушэньне ўмоваў ліцэнзіі — гэта чыста грамадзянскія прававыя адносіны. У вашым прыкладзе АР можа выставіць пазоў, і на досыць вялікую суму, але да каго будзе гэты пазоў?
Чалавек, якому легальны ўладальнік паролю перадаў яго, не абавязаны ведаць умовы ліцэнзіі. Умовамі ліцэнзіі абмежаваны чалавек, якому на падставе ліцэнзіі легальна перадалі пароль. Парушальнікам закону ў гэтым выпадку зьяўляецца той, хто перадаў пароль, а ня той, каму перадалі пароль.
І ўсю адказнасьць перад АР будзе ў гэтым выпадку несьці парушальнік ліцэнзіі. Трэцяя асоба, якая атрымала пароль ад яго легальнага ўладальніка, не ажыцьцявіла несанкцыянаванага доступу — яна ўвяла сапраўдныя login i password, і гэтую асобу сыстэма пусьціла.
Мяркую, што АР пры той колькасьці падпісчыкаў, якую яна мае, проста ня зьвязвалася б з такой драбязой. Ну а БелТА прыняла тое рашэньне, якое прыняла. І пра матывы можна здагадвацца самастойна.
— А ці розны быў бы ў ЗША падыход, калі б гэта тычылася прыватнай асобы, камэрцыйнай юрыдычнай асобы і дзяржаўнай установы? Поўнай аналёгіі тут няма, бо ў ЗША няма дзяржаўных інфармацыйных агенцтваў. Але калі ёсьць платны акаўнт дзяржаўнай установы, нехта здабыў пароль ад яго і скарыстаўся – адказнасьць за гэта будзе лягчэй ці цяжэй, чым у выпадку прыватнай карпарацыі?
— Розьніца яшчэ больш грунтоўная. У ЗША фэдэральнаму ўраду Канстытуцыяй забаронена займацца бізнэсам. Такі інстытут, як дзяржаўнае інфармацыйнае агенцтва, тут ня можа існаваць па вызначэньні. На ўзроўні штатаў дзяржава займаецца бізнэсам. Але з тым абмежаваньнем, што гэты дзяржаўны бізнэс не павінен канкураваць з прыватным.
У ЗША перад законам усе роўныя і адказнасьць перад муніцыпальным дзяржаўным прапрыемствам будзе такая ж, як і перад прыватным.
Але вы прывялі правільны прыклад. Ёсьць пытаньне доступу да сайтаў фэдэральных органаў улады ў дамэне gov. Калі ты ўваходзіш на любы такі сайт, то ты падпісваесься, ставіш птушку пад папярэджаньнем, што несанкцыянаваны доступ да інфармацыі на сайце фэдэральнага ўраду можа пацягнуць за сабой крымінальную адказнасьць і досыць сурʼёзную. Але зьвязана гэта не з абаронай інфармацыі, а з тым, што, як правіла, у такіх выпадках мы залазім на акаўнты, якія належаць фізычным асобам і тут можна весьці гаворку пра крадзёж пэрсанальных дадзеных.
— У мяне пытаньне да вашага першага камэнтару, да вашых словаў, што, маўляў, калі, скажам, я недзе здабыў пароль ад платнай стужкі АР, выкарыстаў яго, то гэта ня ёсьць несанкцыянаваны доступ. А чаму гэта ня ёсьць несанкцыянаваны доступ? АР гэты мой доступ не санкцыянавала. Прадстаўнікі БелТА называюць гэта «скраў». Чаму ў ЗША гэта не інтэрпрэтуецца як крадзёж?
— Гледзячы якім чынам вы атрымалі доступ да гэтага пароля. Калі вы атрымалі яго на нейкім пірацкім сайце, дзе можна прасачыць, што вы абсалютна ўсьведамлялі, што гэта — уласнасьць іншых людзей і яна атрыманая ў выніку хакерскага ўзлому, тады вы робіцеся саўдзельнікам хакерскага ўзлому сэрвэра. Тады безумоўна можна весьці гаворку пра крымінальную адказнасьць. Але ўсё залежыць ад абставінаў, ад таго, што вы думалі ў гэты момант, якія былі вашыя намеры.
Калі ж мне перадаў пароль ад стужкі АР мой прыяцель з Washington Post, а я працую ў New York Times, то можна весьці гаворку выключна аб парушэньні ўмоваў ліцэнзіі, прычым не з майго боку, а з боку таго, хто перадаў мне пароль. Бо хутчэй за ўсё па дамове з АР ён ня меў права гэтага рабіць.
Паводле Радыё Свабода
— Юрась, ці магчымая ў ЗША крымінальная справа, падобная да «справы БелТА»? Амэрыканскае заканадаўства ў сфэры кампутарнай злачыннасьці ў цэлым больш жорсткае, суровае, чым беларускае.
Зь іншага боку, у «справе БелТА» няма факту ўзлому кампутарнай сыстэмы. Уявім сабе абстрактную сытуацыю: у нейкага журналіста ёсьць сябра ў Washington Post, які легальнае валодае паролем ад платнай стужкі навінаў Associated Press. Журналіст WP па сяброўству перадае сябру гэты пароль, і той гэтым паролем карыстаецца. АР пра гэта даведваецца, Навідавоку незаконнае пранікненьне ў кампутар, навідавоку замах на чужую прыватную ўласнасьць, а права на яе ў ЗША — сьвятое.
Дык у ЗША такому чалавеку яшчэ горш было б, чым у Беларусі — журналістам БелаПАНа і TUT.BY?
— Вы самі, Юры, сказалі ключавое слова «ўзлом». У гэтай сытуацыі адсутнічае факт узлому інфармацыі, факт несанкцыянаванага доступу да інфармацыі. Калі адна кампанія дае другой паролі для доступу да сваёй інфармацыі, мы маем справу з ліцэнзаваньнем выкарыстаньня пэўнай інфармацыі.
Калі ў вашым выпадку АР дае WP доступ да сваёй стужкі, яны даюць ім ліцэнзію на гэты доступ і на яе выкарыстаньне. І тут тады трэба ўважліва глядзець грамадзянскую дамову — якія абмежаваньні накладае АР. Калі АР прапісвае ў дамове, што доступ можа ажыцьцяўляцца толькі з аднаго ІР-адрасу, толькі па адным login i password, і калі нехта залезе на стужку АР зь іншага кампутара, то ён парушыць умовы ліцэнзіі. Але гэта ўсё яшчэ не крымінал.
Парушэньне ўмоваў ліцэнзіі — гэта чыста грамадзянскія прававыя адносіны. У вашым прыкладзе АР можа выставіць пазоў, і на досыць вялікую суму, але да каго будзе гэты пазоў?
Чалавек, якому легальны ўладальнік паролю перадаў яго, не абавязаны ведаць умовы ліцэнзіі. Умовамі ліцэнзіі абмежаваны чалавек, якому на падставе ліцэнзіі легальна перадалі пароль. Парушальнікам закону ў гэтым выпадку зьяўляецца той, хто перадаў пароль, а ня той, каму перадалі пароль.
І ўсю адказнасьць перад АР будзе ў гэтым выпадку несьці парушальнік ліцэнзіі. Трэцяя асоба, якая атрымала пароль ад яго легальнага ўладальніка, не ажыцьцявіла несанкцыянаванага доступу — яна ўвяла сапраўдныя login i password, і гэтую асобу сыстэма пусьціла.
Мяркую, што АР пры той колькасьці падпісчыкаў, якую яна мае, проста ня зьвязвалася б з такой драбязой. Ну а БелТА прыняла тое рашэньне, якое прыняла. І пра матывы можна здагадвацца самастойна.
— А ці розны быў бы ў ЗША падыход, калі б гэта тычылася прыватнай асобы, камэрцыйнай юрыдычнай асобы і дзяржаўнай установы? Поўнай аналёгіі тут няма, бо ў ЗША няма дзяржаўных інфармацыйных агенцтваў. Але калі ёсьць платны акаўнт дзяржаўнай установы, нехта здабыў пароль ад яго і скарыстаўся – адказнасьць за гэта будзе лягчэй ці цяжэй, чым у выпадку прыватнай карпарацыі?
— Розьніца яшчэ больш грунтоўная. У ЗША фэдэральнаму ўраду Канстытуцыяй забаронена займацца бізнэсам. Такі інстытут, як дзяржаўнае інфармацыйнае агенцтва, тут ня можа існаваць па вызначэньні. На ўзроўні штатаў дзяржава займаецца бізнэсам. Але з тым абмежаваньнем, што гэты дзяржаўны бізнэс не павінен канкураваць з прыватным.
У ЗША перад законам усе роўныя і адказнасьць перад муніцыпальным дзяржаўным прапрыемствам будзе такая ж, як і перад прыватным.
Але вы прывялі правільны прыклад. Ёсьць пытаньне доступу да сайтаў фэдэральных органаў улады ў дамэне gov. Калі ты ўваходзіш на любы такі сайт, то ты падпісваесься, ставіш птушку пад папярэджаньнем, што несанкцыянаваны доступ да інфармацыі на сайце фэдэральнага ўраду можа пацягнуць за сабой крымінальную адказнасьць і досыць сурʼёзную. Але зьвязана гэта не з абаронай інфармацыі, а з тым, што, як правіла, у такіх выпадках мы залазім на акаўнты, якія належаць фізычным асобам і тут можна весьці гаворку пра крадзёж пэрсанальных дадзеных.
— У мяне пытаньне да вашага першага камэнтару, да вашых словаў, што, маўляў, калі, скажам, я недзе здабыў пароль ад платнай стужкі АР, выкарыстаў яго, то гэта ня ёсьць несанкцыянаваны доступ. А чаму гэта ня ёсьць несанкцыянаваны доступ? АР гэты мой доступ не санкцыянавала. Прадстаўнікі БелТА называюць гэта «скраў». Чаму ў ЗША гэта не інтэрпрэтуецца як крадзёж?
— Гледзячы якім чынам вы атрымалі доступ да гэтага пароля. Калі вы атрымалі яго на нейкім пірацкім сайце, дзе можна прасачыць, што вы абсалютна ўсьведамлялі, што гэта — уласнасьць іншых людзей і яна атрыманая ў выніку хакерскага ўзлому, тады вы робіцеся саўдзельнікам хакерскага ўзлому сэрвэра. Тады безумоўна можна весьці гаворку пра крымінальную адказнасьць. Але ўсё залежыць ад абставінаў, ад таго, што вы думалі ў гэты момант, якія былі вашыя намеры.
Калі ж мне перадаў пароль ад стужкі АР мой прыяцель з Washington Post, а я працую ў New York Times, то можна весьці гаворку выключна аб парушэньні ўмоваў ліцэнзіі, прычым не з майго боку, а з боку таго, хто перадаў мне пароль. Бо хутчэй за ўсё па дамове з АР ён ня меў права гэтага рабіць.
Паводле Радыё Свабода
Падтрымаць ГА БНФ “Адраджэньне” Вы можаце праз сістэму “Разлік” (АРІП) / “Расчет” (ЕРИП), у любым зручным для Вас месцы, у зручны для Вас час, у зручным для Вас пункце банкаўскага абслугоўвання – інтэрнэт-банку, з дапамогай мабільнага банкінгу, інфакіёску, касе банкаў, банкамаце і г.д.
Здзейсніць аплату можна з выкарыстаннем наяўных грашовых сродкаў, электронных грошай і банкаўскіх плацежных картак у пунктах банкаўскага абслугоўвання банкаў, якія аказваюць паслугі па прыёме плацяжоў, а таксама пры дапамозе інструментаў дыстанцыйнага банкаўскага абслугоўвання.
ДЛЯ ПРАВЯДЗЕННЯ ПЛАЦЯЖУ НЕАБХОДНА:
1. Выбраць
•Пункт “Сістэма” Разлік “(АРІП) / “Система “Расчет” (ЕРИП)
• общественные объединения/грамадскія аб’яднанні –
• прочие общественные объединения/іншыя грамадскія аб’днанні
• БНФ Адраджэнне
2. БНФ Адраджэньне
3. Для аплаты ўвесці Прозвішча І.Іб.
4. Праверыць карэктнасць інфармацыі
5. Здзейсніць плацёж.
Калі Вы ажыццяўляеце плацёж у касе банка, калі ласка, паведаміце касіру аб неабходнасці правядзення плацяжу праз сістэму “Разлік” (АРІП) / “Расчет” (ЕРИП).
Пра гэта палітык напісаў у сваім акаунце ў Фэйсбуку.
Курапацкая варта, што няспынна трымаецца актывістамі з пачатку лета, на гэты момант цалкам дасягнула тых мэтаў, якія мы ставілі. Увага шырокіх колаў беларускай і міжнароднай грамадскасці прыцягнутая да амаральнай ды сумнеўнай, з пункту гледжання нормаў права, дзейнасці установы “Поедем-Поедім”.
Курапацкая варта вывела з ценю, прымусіла выявіць сваё сапраўднае аблічча і гэтым цалкам здыскрэдытаваць сябе ўласнікаў рэстарацыі, яе наведнікаў ды самую ганебную ўстанову на мяжы Курапатаў. Выключна адмоўная рэпутацыя безадказных бізнэсоўцаў ды іх правакацыйнай забаўляльнай установы сфармаваная ад цяпер і назаўсёды, з’яўляецца фактам, з якім гэтыя людзі будуць існаваць.
Курапацкая варта выразна прадэманстравала і замацавала ў свядомасці беларусаў ды гасцей нашай краіны, што кліентамі “Поедім-поедім” з’яўляюцца ў сваёй дамінуючай большасці агрэсіўныя няўдачнікі, схільныя да брыдкаслоўя ды хуліганцкіх дзеянняў, прыхільнікі сатаніскіх ды іншых дэструктыўных культаў, асобы з гранічна нізкай сацыяльнай адказнасцю.
Курапацкая варта таксама прымусіла дзяржаву адрэагаваць на сітуацыю і прадэманстраваць, што, нягледзячы на ўсе прыгожыя словы ды бутафорскі клопат пра мэмарыял, сёняшняя ўлада надта далёкая ад ідэяў нацыянальнай кансалідацыі, прымірэння ды пакаяння за злачынствы бальшавізму ды сталінізму супраць беларускага народу, але адчувае большы клопат пра схаванне злачынстваў, чым пра справядлівасць, законнасць ды маральнасць.
З увагі на тое, што ўсе вышэйпералічаныя мэты Курапацкай вартай паспяхова дасягнутыя, і каб не дапускаць правакацыяў ды спекуляцыяў экзальтаваных прыхільнікаў расійскага імпэрскага рэваншызму, што часам едуць да рэстарацыі выключна дзеля атрымання таннага піяру праз свае канфлікты з нацыянальна-дэмакратычнымі актывістамі, Партыя БНФ ад гэтага дня спыняе блакаванне брамы “Поедем-поедім”.
Сваю далейшую дзейнасць па абароне Курапатаў мы скіруем на змаганне за належную мэмарыялізацыю Курапатаў ды супраць памкненняў уладаў “пад шумок” знішчыць Народны мэмарыял ды стварыць безгустоўную падробку ў найгоршых савецка-камуністычных традыцыях.
Мы таксама будзем падтрымліваць ды заклікаем усіх нацыянал-дэмакратаў падтрымаць ініцыятывы спадарыні Алены Анісім з патрабаваннямі адкрыцця праўды пра злачынствы сталінізму ў Курапатах ды належнае ўшанаванне памяці ахвяраў.
Затрыманыя некалькі журналістаў TUT.BY i Белапан. Як паведаміў следчы камітэт, падставай для следчых дзеянняў стала падозранне, што шэраг журналістаў і рэдактароў неправамерна мелі доступ да платных сэрвісаў дзяржаўнай інфармацыйнай агенцыі Белта.
З нагоды арыштаў журналістаў і ператрусаў у офісах незалежных СМІ старшыня Партыі БНФ Рыгор Кастусёў выступіў з заявай:
- Навіны пра ператрусы ў офісах парталу TUT.BY і інфармацыйнай агенцыі Белапан сведчаць пра новы наступ уладаў на свабоду слова. Як выглядае, перад сілавымі структурамі пастаўленая задача застрашыць журналісцкую супольнасць як такую – не толькі саміх незалежных журналістаў, але і рэдакцыі інтэрнэт-парталаў.
Нажаль, мы бачым, што словы дзяржаўных службоўцаў пра неабходнасьць абароны нацыянальнай бяспекі ў інфармацыйнай сферы, якія яны казалі пры прыняцці нядаўніх паправак у закон “Аб СМІ” – яны аказаліся толькі словамі, альбо папросту “фэйкам”. Як выглядае, ва ўяўленні дзеючых уладаў дзяржаўная палітыка па развіцці медыясферы – гэта арышты журналістаў, ператрусы ў рэдакцыях, крымінальныя справы супраць медыяў.
Я засцерагаю ўладу ад падобных дзеянняў, якія шкодзяць нацыянальнай бяспецы беларускай дзяржавы.
Зусім нядаўна мы бачылі, як нашая інфармацыйная прастора робіцца безабароннай перад “фэйкавымі навінамі”, якія запускаюцца з замежжа. Дык замест таго каб развіваць нацыянальныя медыі, развіваць якасныя айчынныя парталы і спрыяць умацаванню нацыянальнай бяспекі, сілавыя структуры наадварот, наносяць новы ўдар па нацыянальным медыярынку.
Асабліва трывожыць, што была пастаўленая пад пагрозу праца буйнога хостынгавага рэсурсу hoster.by – відавочна, рызыкі для грамадзтва ад такой пагрозы несувымерныя з тымі мізэрнымі падставамі, якія дэкляруюцца як нагода для следчых дзеянняў.
Агучаныя ў якасці падставаў для пераследу абвінавачанні ў парушэнні пры доступе да інфармацыйных рэсурсаў дзяржаўнай агенцыі Белта выглядаюць нікчэмнымі і не павінныя быць падставай для крымінальнага пераследу. Нават калі дапусціць, што такія парушэнні мелі месца (у чым я сумняюся, ведаючы затрыманых журналістаў як выдатных прафэсіяналаў) – сродкам для вырашэння гэтай праблемы павінныя быць не дзеянні сілавікоў, а справядлівы разгляд у грамадзянскім судовым працэсе, дзе бакі могуць на роўных даказваць сваю пазыцыю.
Відавочна, што ў гэтай справе дзяржава хоча не абараніць нейкія эканамічныя інтарэсы Белты, а далей абмежаваць свабоду слова, асабліва ў Інтэрнэце.
Ад імя Партыі БНФ я патрабую неадкладнага вызвалення ўсіх затрыманых рэдактароў і журналістаў. Крымінальная справа супраць іх павінная быць спыненая, а ўсе прэтэнзіі датычна выкарыстання інфармацыйных прадуктаў Белта павінныя вырашацца ў рэчышчы грамадзянска-прававых спрэчак.
