Председатель Партии БНФ Алексей Янукевич считает, что Россия будет играть значительную роль в ходе президентской кампании 2015 года в Беларуси и даже попробует поддержать альтернативного Лукашенко пророссийского кандидата.

- Зачем России поддерживать другого кандидата, если у нее есть Лукашенко?

- Во-первых, не исключен сценарий, когда другой кандидат будет поддержан исключительно с целью оказать давление на Лукашенко, чтобы получить некоторые уступки с его стороны в переговорах относительно дальнейших интеграционных шагов или при приватизации государственной собственности. Это наиболее вероятный сценарий.

Однако, вместе с тем, в зависимости от того, как будут разворачиваться события в стране, какой будет позиция Запада, не исключено, что у Путина и его команды аппетиты увеличатся, и им будет недостаточно просто реализовывать свои интересы в Беларуси, используя свое влияние на Лукашенко.

У Путина может возникнуть желание формально присоединить Беларусь к России. В таком случае ему придется искать более удобного кандидата, чем Александр Лукашенко. С сегодняшних перспектив, я не думаю, что Лукашенко был бы готов отказаться от неограниченной власти, которую имеет в Беларуси, ради предложений, которые могли бы ему предложить в России в качестве компенсаций.

- Говоря о поддержке со стороны России белорусских кандидатов в президенты, вы имеете в только виду пророссийского кандидата или также и некого демократического претендента на пост президента?

- В Беларуси на сегодня, по сути, нет пророссийской оппозиции, несмотря на то, что неоднократно различные белорусские политики претендовали на эту роль. Периодически Россия стремилась участвовать в сомнительных проектах, которые в итоге завершились безуспешно.

Но я не исключаю, что накануне 2015 года Россия может увеличить поддержку пророссийской пятой колонны. Думаю, Россия попробует найти пророссийского кандидата в рядах номенклатуры, а также станет параллельно стремиться создать внутри Беларуси оппозицию, которая станет критиковать Лукашенко за то, что он плохо защищает интересы России и россиян в Беларуси.

- Пророссийские кандидаты – это кто, откуда они, какие политические силы представляют?

- Не хотелось бы пока наделять им много внимания. Однако есть политики, которые периодически ездят в Россию, встречаются там с российскими политиками, в томчисле близкими к Кремлю. Все они потенциально могут считаться кандидатами, готовыми примерить на себе роль пророссийской оппозиции в Беларуси.

- Каковы сейчас, на ваш взгляд, пророссийские настроения в Беларуси? Позволяют ли они ярко выраженному пророссийскому кандидату бороться с Лукашенко?

- На мой взгляд, пророссийский кандидат не имеет никаких перспектив найти поддержку в белорусском обществе. Одно дело спросить у белорусов, положительно ли они относятся к политике России. Под воздействием российской пропаганды большинство, к сожалению, может сказать «да». Но, если спросить у белорусов, хотели бы они судьбы граждан России, быть частью России, то, абсолютное меньшинство белорусов, не превосходящее несколько процентов голосов, ответило бы положительно.

Наоборот, сегодня мы видим (об этом говорят и социологические службы), что увеличивается количество людей, которые выступают за внеблоковый статус Беларуси. Они даже могут скептически относиться к Европе, но они бы и не хотели более глубокой интеграции с Россией. Поэтому, думаю, такой пророссийский кандидат в сегодняшних условиях даже при больших информационных и финансовых средствах не имел бы поддержки большинства белорусского общества.

- Появление пророссийского кандидата выгодно или не выгодно белорусской оппозиции?

- Безусловно, будет опасно, если Кремль сможет увеличить свои возможности относительно манипулирования белорусской общественной мыслью и политикой. Это будет вредно для всех, кто желает укрепления белорусской независимости и государственности. Соответственно, это вредно и для белорусской демократической оппозиции.

Пророссийский кандидат с достаточно большими средствами и при их грамотном использовании, думаю, мог бы содействовать тому, чтобы внутренние противоречия внутри оппозиции усилились. То есть, такой кандидат и его команда могла бы провоцировать внутренние конфликты.
Поэтому, вероятно, появление сильного пророссийского кандидата было бы невыгодно демократическим силам. Однако, бороться на электоральном поле с такими кандидатами за поддержку белорусов мы не боимся. Их идеи не имеют шансов найти поддержку в белорусском обществе.

- А не получится ли так, что оппозиции на выборах придется бороться не с Лукашенко, а с этим пророссийским кандидатом?

- Не исключаю, что придется бороться на два фронта: против сегодняшней политики белорусских властей и против увеличения влияние России на белорусское общество. Это, безусловно, усложнит наши задачи. Но это вызовы, которые мы не можем избежать и от которых не можем отклониться. Поэтому потенциально такие варианты действий уже сегодня прорабатываются.

- А возможна ли, например, поддержка белорусского демократического кандидата российским олигархом, который находится в оппозиции Путину?

- Это абсолютно исключено. О такой возможности гипотетически можно было бы говорить лет десять назад. Сегодня мы видим, что Путин жестко зачистил внутреннее поле, и ни один из олигархов не рискнет без команды Кремля финансировать любые политические проекты, в том числе и за пределами своей страны.

- Но ведь в 2010 году обсуждалось, что кампании Владимира Некляева и Андрея Санникова могли финансироваться из России?

- На самом деле мы не знаем источники их ресурсов. Если брать заявления самих кандидатов, то можно было бы косвенно считать, что их средства могли поступать и из России. Но очевидно, что и у Санникова, и у Некляева не было тех ресурсов, которые бы позволяли реально претендовать на политические изменения в Беларуси, если бы их кампании осуществлялась под лозунгами пророссийской интеграции.

Думая, если Россия на самом деле сделает на кого-то ставку, то речь уже будет идти о финансовых ресурсах, которых белорусское политическое поле не видела в предыдущие годы, в том числе и в 2010 году.

Сяргей Крымаў, UDF.by

— Ігар, якія ж прыярытэты вылучылі пасля дыскусіі ўдзельнікі Форуму палітычнай апазіцыі і грамадзянскай супольнасці?

— Пакуль прыярытэтаў шэсць. Першы — гэта стварэнне зоны свабоднага гандлю з Еўразвязам. Другі — рэформа пенсійнай сістэмы. Трэці – рэформа выбарчага заканадаўства. Чацверты – рэформа медыясферы. Пяты – адукацыйная рэформа. І шосты – рэформа жыллёвага заканадаўства.

— Падрабязней пра гэтыя прыярытэты мы яшчэ, безумоўна, пагаворым. А пакуль пра агульныя ўражанні: як вы ацэньваеце перспектывы праекта «Рэфорум» і ўзровень першага пасяджэння Форуму?

— Першы раўнд «Еўрапейскага дыялогу аб мадэрнізацыі Беларусі» – праекту, які быў да «Рэфоруму») , зайшоў у тупік. Яго неабходна было ажывіць, паспрабаваць правесці яго ў новым фармаце. І такі фармат быў вызначаны. Наколькі ён будзе паспяховым, наколькі ён здольны выпрацаваць канкрэтныя рэчы, якія, як кажуць, можна «памацаць рукамі» – пакуль казаць складана. Праект разлічаны на два гады, і пакуль ён толькі-толькі пачаўся. Таму падвесці некаторыя вынікі можна будзе недзе праз паўгода. Тады будзе больш відавочна – ці здольны «Рэфорум» мець шанцы на поспех. Гэта што тычыцца праекта наогул.

Першае пасяджэнне Форуму прайшло даволі паспяхова. Відавочна, што яго ўдзельнікі ўскладаюць пэўныя спадзяванні на гэты праект і таму ўключыліся ў працу дастаткова актыўна. У пасяджэнні ўдзельнічалі прадстаўнікі дванаццаці з пятнаццаці арганізацый, якія ўвогуле ўтвараюць сёння Форум палітычнай апазіцыі і грамадзянскай супольнасці. Ніхто не адседжваўся, усе актыўна выказваліся. Таму відавочна, што цікавасць да праекту, да сумеснай працы ёсць. І гэта ўжо добра.

Прынамсі, ужо ёсць і адзін добры вынік – стварылася новая пляцоўка дыялогу ўнутры палітычнай апазіцыі і грамадзянскай супольнасці. Такіх пляцовак не вельмі шмат у Беларусі, таму наяўнасць яшчэ адной – ўжо станоўчы вынік.

— Ці створаны ўжо план працы Форуму?

— Агульны план закладзены ў канцэпцыі праекту. Нагадаю, што на працягу двух гадоў Форум павінен выпрацаваць чатыры накірункі рэформаў – па аднаму кожныя паўгода. Яны і стануць замовай для экспертнай супольнасці. Вось гэта асноўны, рамачны план. Пасля, праз паўгода, эксперты прадстаўляюць нам свае распрацоўкі. Яны зацвярджаюцца Форумам, і пасля пачынаецца працэс прасоўвання канцэпцыі рэформы ў масы.

Наступнае пасяджэнне прызначана ўжо на 15 ліпеня. Падчас его эксперты Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў павінны прадставіць аналіз таго, што ўжо напрацавана ў сферы рэфармавання па тых шасці накірунка[, якія былі вызначаны Форумам.

Спадзяюся, на гэтым пасяджэнні, з улікам дадзеных BISS , мы будзем здольныя вызначыць з шасці прыярытэтаў адзін, над якім і пачнуць працаваць эксперты.

— Вернемся да прыярытэта ў , вызначаны х Форумам. На ваш асабісты погляд — які з іх сёння найбольш актуальны для нашай краіны?

— Калі зыходзіць з таго, што мы хочам атрымаць ад гэтага праекту нейкую даданую вартасць, лічу, што трэба браць найменш распрацаваныя накірункі. З таго, што было прапанавана, на маю асабістую думку, найбольш актуальна стварэнне зоны свабоднага гандлю з Еўразвязам. З аднаго боку, тут менш за ўсе напрацовак. З другога – гэта вельмі важна сёння для Беларусі.

— Апазіцыю, як і грамадзянскую супольнасць, часам справядліва, часам не, але папракаюць у непрымірымых сварках і няздольнасці дамовіцца перш-наперш паміж сабой. Ці існуе пагроза таго, што і ў гэты раз добрая, здаецца, справа будзе пахавана ў бясконцых спрэчках? І як ставяцца да гэтай праблемы ўдзельнікі Форуму?

— Ведаеце, на першым пасяджэнні, кожная арганізацыя імкнулася пераканаць прысутных у тым, што менавіта вылучаны ёю прыярытэт з’яўляецца найбольш актуальным для грамадства. Але мы павінны вучыцца чуць адзін аднаго і пагаджацца. І вось як раз на глебе неабходных для краіны рэформ згоду і можна будзе знайсці, таму што ў рэшце рэшт усе мы зацікаўлены ў ажыццяўленні і такіх праектаў, і рэформ наогул. І тут паразуменне можна знайсці значна хутчэй, чым у некаторых палітычных пытаннях. Таму я спадзяюся на канструктыўную працу і на тое, што мы зможам прыйсці да агульных рашэнняў.

— У шматлікіх канцэпцый рэформ, якія былі ў розныя часы распрацаваны ў нашай краіне, ёсць агульная рыса: вельмі мала з іх было нават часткова ўвасоблена ўладай на практыцы. Ці ёсць, на ваш погляд, шанец на тое, што ў гэты раз становішча будзе іншым і распрацоўкі незалежных экспертаў нейкім чынам зацікавяць тых, хто прымае рашэнні наконт рэфармавання?

— Ёсць важны фактар: акрамя апазіцыі і грамадскага сектару ёсць яшчэ і трэці гулец – гэта Еўрапейскі звяз. Уласна кажучы, ён гэты праект і ініцыяваў. Таму мы разлічваем: калі мы зможам стварыць дэталёвыя і абгрунтаваныя канцэпцыі рэформ, мы атрымаем дапамогу Еўропы і ў перакананні беларускай улады ў тым, што гэта неабходна для Беларусі. А казаць сёння, што ўлада не зацікаўлена ў дыялогу з Еўразвязам, на мой погляд, нельга. Ёсць спадзяванне на тое, што реалізацыя рэформ будзе адной з умоў для паляпшэння адносін з ЕЗ, а гэта можа быць моцным аргументам для кіраўніцтва краіны.

— Відаць , непрыемнае пытанне, але ж вось дадзеныя соцыялагічных даследванняў. Згодна з імі, толькі тры адсоткі апытаных беларусаў лічаць, што рэформы павінна распрацоўваць палітычная апазіцыя. Вам не здаецца, што гэта – палітычны прысуд?

— Гэта не прысуд, а выклік. І мы сваёй працай, у тым ліку ў межах праекту «Рэфорум», павінны пераканаць грамадства ў тым, што палітычная апазіцыя здольная распрацоўваць рэформы. Прычым не на ўзроўні лозунгаў, а на ўзроўні канкрэтных, прадуманых крокаў. І як раз вынікі працы нашага Форуму ў рамках гэтага праекту павінен стаць адказам грамадству.

—Адзіны накірунак, над якім пачнуць працаваць эксперты, абавязкова павінен быць вызначаны 15 ліпеня? Ці магчымы варыянт, пры якім дыскусіі Форуму палітычнай апазіцыі і грамадзянскай супольнасці могуць быць прадоўжаны?

—Абмежаванняў няма і пасяджэнняў можа быць столькі, колькі трэба. Аднак я спадзяюся, што на наступным пасяджэнні мы зможам абраць адзін накірунак. У тым ліку і для таго, каб у экспертаў засталося больш часу дл я працы над ім. Таму, мяркую, што 15 ліпеня мы вызначымся.

Паводле Заўтра тваёй краіны

У сустрэчы таксама ўдзельнічалі прадстаўнікі пасольства Нямеччыны ў Менску.

Марылуізэ Бэк знаходзіцца з візытам у Беларусі 17-18 ліпеня.

- На маю думку, сустрэча была вельмі плённай, – паведаміў БелаПАН па яе завяршэньні Аляксей Янукевіч. – Спадарыня Бэк вельмі дэталёва валодае сытуацыяй у Беларусі. Відаць, што хоць яна тры гады не мела магчымасьці наведваць краіну, аднак адсочвала сытуацыю вельмі ўважліва. Мы сышліся ў тым, што атрыманьне ёю беларускай візы – пазытыўны фактар​​, аднак цяпер пакуль цяжка казаць пра нейкую значную зьмену курсу і палітыкі беларускіх уладаў.

Як паведаміў лідэр Партыі БНФ, таксама абмяркоўвалася “пытаньне пэрспэктываў аб’яднаньня апазыцыі”. «Мы са свайго боку выказалі меркаваньне, і спадарыня Бэк таксама пагадзілася зь ім, што сумесныя дзеяньні апазыцыі, выхад у пэрспэктыве на адзінага кандыдата былі б пазытыўнымі для пэрспэктываў дэмакратыі ў краіне», – адзначыў палітык.

«Таксама мы выказалі меркаваньне і знайшлі разуменьне ў нямецкага дэпутата, што сёньня ад рэжыму Пуціна і той хвалі расейскага шавінізму, якая цяпер падымаецца, зыходзіць небясьпека для ўсяго рэгіёну. І для краін Эўропы, у прыватнасьці для Нямеччыны, таксама вельмі важна разумець, што сёньня неабходна садзейнічаць не толькі пэрспэктывам дэмакратыі ў Беларусі, але і ўмацаваньню беларускай незалежнасьці, дапамагчы пазьбегнуць той небясьпекі, якую нясе ўздым імпэрскіх амбіцый Расеі», – сказаў старшыня Партыі БНФ .

Спадарыня Бэк паведаміла, што 17 ліпеня таксама адбылася яе сустрэча са сваякамі беларускіх палітвязьняў. У праграме візыту нямецкай дэпутаткі ў Менск сустрэча і з прадстаўнікамі беларускіх уладаў.