Жонка Івашына, Вольга, атрымала дакумент ад начальніка следчага аддзела УКДБ. Там гаворыцца пра прад’яўленыя абвінавачанні: ў здзяйсненні “менш цяжкага” і “асабліва цяжкага” злачынства. Першае можа датычыць умяшання ў дзейнасць супрацоўніка ўнутраных спраў, за гэта Івашына і затрымалі. Наконт другога абвінавачвання сваякам палітвязня пакуль нічога невядома.
“Чаго чакалі 6 месяцаў, каб высунуць новае абвінавачаньне невядома ў чым? А скончыцца тэрмін “дасудовага” ўтрымання па гэтым невядомым артыкуле, яшчэ нешта прыдумаюць?” — сказала Вольга Івашына.
Дзяніс знаходзіцца за кратамі ў гродненскай турме ўжо 191 дзень, ён быў затрыманы 12 сакавіка 2021 года. За час знаходжання пад вартай журналіста неаднаразова вазілі на размовы ў КДБ, двойчы кідалі ў карцар.
Раней Еўрарадыё паведамляла, што Івашын адмовіўся падпісваць пакаяльны ліст.
Івашын вядомы сваімі журналісцкімі расследаваннямі ў газеце “Новы час”. Апошняе з іх прысвячалася былым украінскім “беркутаўцам”, якія перашлі на працу ў сілавыя структуры Беларусі.
Месца зняволення: Турма №1
Заява аб прызнанні палітвязнем
Адрас для лістоў падтрымкі: Турма №1. 230023, г. Гродна, вул. Кірова, 1 – Івашыну Дзянісу Яўгенавічу.
Зьехаў у Вільню пасьля ператрусу
Вадзім Саранчукоў — намесьнік старшыні партыі БНФ. У грамадзка-палітычнай дзейнасьці з 1997 году. Каардынатар кампаніі #ByCovid-19 у Горадзенскай вобласьці. Неаднаразовы кандыдат у дэпутаты. Адзін з арганізатараў #БНР-101 у Горадні. 41 год, жанаты, трое дзяцей. Рамесьнік, робіць упрыгажэньні са шкла і дрэва.
Актыўна сачыў за выбарчай кампаніяй 2020 году, займаўся палітычнай аналітыкай, валянтэрствам. Не ўваходзіў у каманду ніводнага кандыдата на пасаду прэзыдэнта. Разам з групай прадстаўнікоў грамадзкасьці ўдзельнічаў у перамовах з горадзенскімі ўладамі пасьля выбараў у жніўні 2020 году. Летась некалькі разоў з Саранчуковым праводзілі сьледчыя дзеяньні ў крымінальных справах. На сёньня ён ня ведае, ці завялі на яго справу.
Цяпер Вадзім у Вільні, ягоная сям’я засталася ў Беларусі. Сёлета 15 ліпеня да яго прыйшлі зь ператрусам у загарадны дом каля Горадні. Ён сам быў у горадзе, калі даведаўся пра візыт сілавікоў. За лічаныя хвіліны сабраў заплечнік і выйшаў з кватэры. На ім былі джынсы і майка. У заплечнік паклаў сьцяг, зубную шчотку, шкарпэткі і дакумэнты. На наступны дзень легальна вылецеў самалётам у Грузію. Адтуль пераехаў у Рыгу, а пасьля ў Вільню. Перашкодаў на мяжы не было.
«На сёньня асноўнае — гэта фармаваньне вобразу будучыні»
— На некаторых сяброў групы, якая вяла перамовы з горадзенскімі ўладамі летась у жніўні, завялі крымінальныя справы, выклікалі на допыты. Вы досыць доўга заставаліся ў Беларусі, хоць была рызыка, што вас затрымаюць.
— За гэты год я асабіста, партыя, да якой належу, і мае сябры дзейнічалі выключна ў рамках прававога поля. Я адукацыяй юрыст. Мы ўсё рабілі абсалютна адкрыта, не хаваючыся, шукаючы каналы камунікацыі зь дзяржаўнай адміністрацыяй.
Адчуваць небясьпеку ў прававым полі абсалютна не выпадала, бо мы не парушалі закону. Наадварот, мы спрабавалі гэты закон утрымаць, спыніць гвалт. Я лічу, што гэта правільна. Трэба знайсьці кампраміс, агульную мову.
Я думаю, што без сыстэмы камунікацыі і ўзаемнага даверу нейкага паразуменьня ў Беларусі ня будзе. Цяпер свой ад’езд я разглядаю як службовую выправу. Калі можаш ня сесьці, то лепей не сядаць, а зьехаць.
«Мы не парушалі закону»
— Чым вы цяпер займаецеся ў Вільні?
— Актыўна займаюся як партыйнымі, так і грамадзкімі справамі, тымі праграмамі, пра якія мы гаварылі апошнія некалькі гадоў. На сёньня асноўнае — гэта фармаваньне і разуменьне вобразу будучыні на самых розных узроўнях: ад нацыянальнага да лякальнага. Калі мы кажам, што плянуем зьмяняць краіну, то кожны павінен разумець, што зьменіцца на нацыянальным узроўні, што зьменіцца ва ўмоўным Вішняўцы (мікрараён Горадні. — РС), хто да гэтага павінен прыкласьці намаганьні, хто ад гэтага атрымае выгоды. Гэта асноўнае, чаго не хапае ўсёй беларускай палітыцы.
— Дзе менавіта вы агучваеце свае прапановы, праграмы?
— Сустрэч насамрэч вельмі шмат, яны сталі магчымымі пасьля захадаў эўрапейскіх краінаў у пляне барацьбы з COVID-19. Сустрэчы зь беларусамі, якія застаюцца ў Беларусі, у асноўным адбываюцца праз інтэрнэт.
«Трэба зрабіць выбар: або піярыцца зараз, або зрабіць справу»
— На якія сродкі вы цяпер жывяце? Ці прыносіць вам грошы палітыка?
— Я не зьвяртаўся па палітычны прытулак, не зьвяртаўся ў фонды па дапамогу. У мяне ёсьць рамесная дзейнасьць. Я зрабіў сабе маленечкую майстэрню і працягваю займацца тым, чым і ў Беларусі, — упрыгажэньнямі. У мяне ня так шмат выдаткаў. Я заўсёды разьлічваў на ўласныя сілы.
Палітыка, на жаль, грошай не прыносіць. Ніводнай стаўкі з заробкам у БНФ няма: ні старшыня, ні намесьнікі, ні сябры Сойму не атрымліваюць заробку. Я гэта гарантую.
Я магу прыйсьці ў любы офіс, сказаць, што думаю, і пайсьці, не азіраючыся, што нехта мне вінен нейкія гранты. Мяне гэта абсалютна задавальняе.
— Ці спрабавалі вы далучыцца да адной зь беларускіх структураў за мяжой — да каманды Ціханоўскай або фонду ByHelp, прыкладам?
— Я не спрабаваў уладкавацца кудысьці на працу. Тыя праграмы, ідэі і пляны, якія распрацоўваю я і тыя людзі, з кім я працаваў у Горадні, — унівэрсальныя. Я лічу, што гэта абсалютна правільна. Нам трэба зрабіць прадукт, які здолее ўзяць сабе для выкананьня любы чалавек, прадукт, зразумелы для ўсіх.
Прыкладам, чалавек хоча балятавацца ў гарадзкі савет. Ён можа ўзяць нашу праграму, адаптаваць і абгрунтаваць, што ён хоча гэтага дасягнуць.
Таму я ня бачу сэнсу працаваць пад нечым офісам і нечым штабам. Гэта не пра асабістыя арганізацыйныя амбіцыі. Гэта тая справа, якую трэба зрабіць, бо калі мы зьмяняем Беларусь да дэмакратычнай краіны, то мы маем у гэтым кірунку і разьвівацца. Я з такой думкай жыву апошнія гадоў 15.
«Я ўпэўнены, што Рыгор трымаецца годна і ўсё перанясе»
— Што вы ведаеце пра стан старшыні партыі БНФ Рыгора Кастусёва, які 5 месяцаў знаходзіцца пад вартай з падазрэньнем на анкалёгію?
— Інфармацыя пра яго вельмі абмежаваная. Ён сам вельмі абмежаваны інфармацыйна. Мы ня раз абмяркоўвалі ў паліткамісіі партыі, хто колькі разоў пісаў Рыгору. Я асабіста пісаў разоў 8–10. Але мы дакладна ведаем, што ён атрымлівае лісты толькі ад адной дзяўчыны, піша ёй, што не атрымлівае лістоў ад іншых.
Ніякіх сьледчых дзеяньняў зь ім ня робяць. Ён проста сядзіць. Чалавека ўзялі ў закладнікі. У яго праблемы з сэрцам. Былі спадзяваньні, што яму зьменяць умовы ўтрыманьня, але, на жаль, сьледзтва вырашыла, што СІЗА КДБ — гэта найлепшае месца для хворага чалавека. Я ўпэўнены, што Рыгор трымаецца годна і ўсё перанясе.
— Што вам вядома пра ягоную крымінальную справу? Ці мог ён мець нейкае дачыненьне да «змовы супраць дзяржаўнай улады», што яму прад’яўляюць?
— Я абсалютна перакананы, што ад пачатку да канца гэта абсалютна выдуманая справа. Рыгор Андрэевіч Кастусёў — чалавек выключна прынцыповы. Ні да якіх дзеяньняў, які парушаюць Крымінальны кодэкс ці іншы закон, ён проста апрыёры датычны ня быў. Справа абсалютна выдуманая ня толькі датычна Рыгора, але і іншых фігурантаў.
Асобная праблема, што Рыгор Кастусёў да сёньня не прызнаны палітзьняволеным, нягледзячы на тое, што матывацыя ягонага затрыманьня палітычная. Але гэта пытаньне, па якім мы працуем з праваабаронцамі.
«Мы дамовіліся з гарвыканкамам на электрычнасьць на мітынгу»
— Вернемся да падзей жніўня 2020 году. Тады ў Горадні прадстаўнікі грамадзкасьці спрабавалі дамовіцца з уладамі, стварыць агульны орган народнага даверу. Вы ўваходзілі ў тую групу. Чаго вы хацелі дамагчыся тымі перамовамі? І што ў гэтай камунікацыі пайшло ня так?
— Ва ўсіх людзей розныя чаканьні. Калі на плошчы Леніна зьбіраецца вялікая колькасьць людзей са сваімі патрабаваньнямі і прадстаўнікі гарадзкога выканаўчага камітэту, і калі ў іх патрабуюць адстаўкі Лукашэнкі, то звычайны, зразумелы і нармальны адказ гарвыканкаму: «Сябры, гэта ня наша юрысдыкцыя. Мы гэтага зрабіць ня можам».
Таму ўсё тое, што мы рабілі, было скіравана менавіта на тую мяжу, дзе адзін бок можа прыняць рашэньне, а другі бок высоўвае такія патрабаваньні. У нас атрымалася дамагчыся дазволу на правядзеньне ў цэнтры гораду масавых мерапрыемстваў, прамой трансьляцыі на дзяржаўным тэлебачаньні, сустрэчы з дэпутатамі, былі вызваленыя затрыманыя. Фактычна ўсё тое, чаго мы патрабавалі, было выканана.
Маё асабістае чаканьне палягала ў тым, што гэты наш унікальны для Беларусі досьвед будзе трансьляваны на ўсю краіну, каб такое самае паразуменьне адбылося ў Магілёве, Гомлі, Берасьці. Але гэтага, на жаль, ня выйшла.
Усё было сфармулявана так, каб яно не парушала дзеючага заканадаўства. Гэта паказала, што паразуменьне ў прынцыпе магчымае, калі яно не натыкаецца на асабістую ўпартасьць. Зразумела, што дамаўляцца можна не з усімі. З Лукашэнкам не дамовісься. У жніўні здавалася, што падключыць электрычнасьць у гарвыканкаме [для мітынгу] абсалютна немагчыма, але ў нас атрымалася. Пытаньне, чаму гэта атрымалася толькі ў Горадні. Магчыма, тут паўплываў досьвед перамоваў з уладамі, калі рыхтавалі #БНР-100 і #БНР-101.
— Як вы думаеце, што варта цяпер рабіць беларусам, калі такія жорсткія рэпрэсіі, калі сьціхлі пратэсты, каб урэшце жыць лепш і больш свабодна?
— На жаль, у нас традыцыйна склалася, што беларусы чакаюць, што прыйдзе хтосьці, хто скажа: «Вось так правільна, і так трэба рабіць». А трэба зыходзіць з таго, што кожны чалавек гэта вырашае для сябе. Калі людзі самі фармуюць сваю супольнасьць, калі супольнасьць будзе шукаць магчымасьці разьвівацца на сваіх тэрыторыях, то мы ў выніку і прыйдзем да зьменаў у краіне. Трэба зыходзіць не з таго, што «мая хата з краю», а з таго, што мая хата — гэта цэнтар сусьвету.
Паводле Радыё Свабода
Як паведаміў намеснік старшыні Грамадскага аб’яднання БНФ “Адраджэньне” Юрась Меляшкевіч, які прадстаўляў у судзе інтарэсы арганізацыі, падставай для прыпынення разгляду справы сталася пададзеная з боку БНФ “Адраджэньне” скарга на раней вынесенае ёй пісьмовае папярэджанне:
- Месяц таму, калі мы атрымалі ад Вярхоўнага суду паведамленне пра іск міністэрства юстыцыі аб ліквідацыі ГА БНФ “Адраджэньне”, мы ўпершыню даведаліся, што нашай арганізацыі яшчэ 14 ліпеня мінюстам было вынесенае пісьмовае папярэджанне. Менавіта невыкананне патрабаванняў таго папярэджання было пакладзенае міністэрствам у падмурак іска аб ліквідацыі.
Толькі пры вывучэнні матэрыялаў справы мы даведаліся і пра сам факт папярэджання, і пра змест прэтэнзіяў рэгіструючага органа – ніякіх лістоў пра папярэджанне па звычайных каналах мы не атрымлівалі, што з’яўляецца парушэннем заканадаўства. Паказальна, што папярэджанне было вынесена менавіта 14 ліпеня – у той самы дзень, калі адбыліся ператрусы як у офісе БНФ, так і ў офісах дзесяткаў іншых грамадскіх арганізацыяў.
Вывучыўшы пісьмовае папярэджанне мы прыйшлі да высновы, што яно з’яўляецца неабгрунтаваным. У сувязі з гэтым на пісьмовае папярэджанне была пададзеная скарга ў Вярхоўны суд, які павінны разгледзіць яе ў іншым працэсе, асобна аб разгляду іска аб ліквідацыі арганізацыі.
Цяпер фактычна міністэрства юстыцыі абвінавачвае нас у тым, што мы не прадставілі яму тыя дакументы, якія былі забраныя следчымі органамі пры ператрусах у ліпені, альбо знаходзяцца ў памяшканні, якое з ліпеня застаецца апячатаным і доступ у якое забаронены следчым камітэтам. Мы звярталіся да следчых з патрабаваннем зняць забарону на доступ у памяшканне, што дало б нам магчымасць падрыхтаваць тыя звесткі, якія запытвае міністэрства (патрабуюцца менавіта аргіналы, што знаходзяцца ў архіве арганізацыі). Аднак органы следчага камітэту адмовілі нам у гэтым.
Прадстаўнікі Міністэрства юстыцыі і пракуратуры, якія бралі ўдзел у судовым разглядзе, не пярэчылі супраць адкладання разгляду справы.
Вывучыўшы аргументы адказчыка суддзя Вярхоўнага Суда Рыма Філіпчык пастанавіла прыпыніць разгляд справы аб ліквідацыі ГА БНФ “Адраджэньне” да таго часу, як судом будзе вынесенае рашэнне па скарзе, якая была пададзеная арганізацыяй на пісьмовае папярэджанне.
Пачынаючы з ліпеня ў Беларусі адбываецца маштабная кампанія па судовай і пазасудовай ліквідацыі арганізацыяў грамадзянскай супольнасці – пад прымусовае закрыццё на дадзены момант патрапілі каля 250 грамадскіх аб’яднанняў, фондаў, установаў і асацыяцыяў (неафіцыйны спіс). Напрыклад, ужо заўтра, 16 верасня, у Вярхоўным судзе будзе разглядацца справа аб ліквідацыі Рэспубліканскага грамадскага аб’яднання “Таварыства Беларускай Школы”.
***
Грамадскае аб’яднанне БНФ “Адраджэньне” – адно з найстарэйшых грамадска-палітычных аб’яднанняў Беларусі. Заснаваная ў 1988 годзе на пасяджэнні Аргкамітэту БНФ у Менску арганізацыя была зарэгістраваная як агульнанацыянальнае грамадскае аб’яднанне ў 1991 годзе, да 1999 году мела назву Белорусский Народный Фронт “Адраджэньне” (назва была змененая, калі было забаронена ўжываць у назвах грамадскіх аб’яднанняў тэрмін “народны”). Аб’яднанне структурна-юрыдычна адасобленае ад Партыі БНФ, хоць склад кіраўніцтва палітычнай партыі і руху з’яўляецца ідэнтычным – абедзьве арганізацыі ўзначальвае старшыня Рыгор Кастусёў, які цяпер знаходзіцца пад вартай у СІЗА КДБ, супадае і склад Сойму як кіруючага органу.
Паводле статуту, Грамадскае аб’яднанне БНФ “Адраджэньне” – гэта дабраахвотнае аб’яднанне грамадзян у рух за рэалізацыю грамадзянскіх, эканамічных, сацыяльных і культурных правоў. Мэтай руху ёсць пабудова дэмакратычнага грамадства і дэмакратычнай праўнай дзяржавы, адраджэнне беларускай нацыі на прынцыпах дэмакратыі і гуманізму, развіццё культуры карэннай нацыянальнасці ды ўсіх нацыянальных супольнасцяў на Беларусі. Справаздача аб дзейнасці аб’яднання за 2020 год апублікаваная ў газэце “Наша Слова” № 4 ад 24 лютага 2021 года (спампаваць PDF). Паводле яе на ўліку БНФ “Адраджэньне” знаходзіцца 2059 сябраў, аб’яднанне мае 20 зарэгістраваных і пастаўленых на ўлік арганізацыйных структур, у тым ліку Мінскую гарадскую арганізацыю і 4 абласныя арганізацыі, 10 раённых і 5 гарадскіх аддзяленняў.
Сядзіба БНФ, адна са старэйшых незалежных пляцовак грамадзкага жыцьця ў Менску, абвяшчае збор грошаў для аплаты арэнды памяшканьня. Штомесяц толькі на аплату арэнды цэнтральнай сядзібы трэба выдаткоўваць больш за паўтары тысячы рублёў, а ўзімку памер аплаты значна павялічваецца за кошт выдаткаў на ацяпленьне. У выпадку ўтварэньня запазычанасьцяў па аплаце ўлады пагражаюць скасаваньнем дамовы арэнды.
Апошнія сем гадоў Сядзіба БНФ размяшчаецца па вуліцы Чарнышэўскага, 3 – сюды яна пераехала пасьля таго, як улады выціснулі партыю з гістарычнага будынку на вуліцы Варвашэні (праспэкт Машэрава). Дамову арэнды скасавалі падчас правядзеньня на Сядзібе маштабнага збору грашовай і рэчавай дапамогі людзям, што былі арыштаваныя на Плошчы-2010: гэта была помста ўладаў за кампанію народнай салідарнасьці – і дзякуючы народнай падтрымцы Сядзіба аднавіла працу на новым адрасе.
Цяпер самой Сядзібе БНФ патрэбная дапамога. У адрозьненьне ад праўладных партыяў, мы не маем ані ільготных ставак арэнды (якія ўлады далі ГА “Белая Русь” і камуністычнай партыі), ані шматмільённых датацыяў з дзяржбюджэту (якія ўлады даюць БРСМ).
Сядзіба БНФ як незалежная пляцоўка існуе выключна дзякуючы ахвяраваньням людзей.
Штогод дзесяткі арганізацыў ладзяць у памяшканьні Сядзібы БНФ культурніцкія, маладзёвыя, дабрачынныя мерапрыемствы – тут адбываюцца канцэрты (у тым ліку гэта пляцоўка для творчых сустрэчаў з музыкамі, якія трапляюць у “чорныя сьпісы”), выставы, дыскусійныя клюбы, прэс-канфэрэнцыі. Пляцоўка адкрытыя не толькі для мерапрыемстваў БНФ: у памяшканьні Сядзібы адбываліся зьезды і сходы дэмакратычных партыяў і рухаў рознай скіраванасьці.
У часы павелічэньня рэпрэсіяў памяшканьне Сядзібы БНФ застаецца адзіным месцам, дзе незалежная грамадзкасьць можа вольна праводзіць свае імпрэзы.
Будынак сядзібы БНФ на Чарнышэўскага, 3 цяпер ёсьць адзіным у Менску, дзе лунае нацыянальны бел-чырвона-белы сьцяг. Але без грашовай падтрымкі людзей гэтае месца можа зачыніцца.
Мы заклікаем ўсіх беларусаў дапамагчы грашовымі ахвяраваньнямі на працяг арэнды Сядзібы БНФ і ліквідацыю наяўных запазычанасьцяў па арэндзе памяшканьня.
Пералічаць сродкі для аплаты сядзібы БНФ можа любы грамадзянін Беларусі.
Шчыры дзякуй за Вашыя ахвяраваньні! Жыве Беларусь!
—————————————————————————————————————————
Ахвяраваньні для аплаты Сядзібы БНФ можна зьдзейсьніць адным з трох шляхоў:
1. Ахвяраваньні праз сыстэму “Разлік” (АРІП) / “Расчет” (ЕРИП).
Пералічыць грошы праз сыстэму Разлік (АРІП)/“Расчет” (ЕРИП) у любым банку, праз інтэрнэт-банкінг, мабільны банкінг, інфакіёск, у банкамаце і г.д. Зьдзейсьніць аплату можна з выкарыстаньнем наяўных ці электронных грошаў, банкаўскіх плацёжных картак.
Рэквізіты для пералічэньня ахвяраваньняў можна знайсьці на сайце https://raschet.by/ - у графе пошуку паслугаў набірайце БНФ, ці код паслугі 4431691
ДЛЯ ПРАВЯДЗЕННЯ ПЛАЦЯЖУ ПРАЗ ЕРИП ТРЭБА:
Выбраць:
•Пункт “Сістэма” Разлік “(АРІП) / “Система “Расчет” (ЕРИП)
• благотворительность, общественные объединения/дабрачыннасць, грамадскія аб’яднанні –
• прочие общественные объединения/іншыя грамадскія аб’днанні
• БНФ “Адраджэньне”
• БНФ “Адраджэньне” – код паслугі 4431691
Для аплаты ўвесьці прозьвішча, імя, імя па бацьку
Праверыць карэктнасьць інфармацыі і зьдзейсьніць плацёж.
Калі Вы ахвяруеце праз касу банка, калі ласка, паведміце касіру аб неабходнасьці правядзеньня плацяжу праз сыстэму “Разьлік” (АРІП) / “Расчет” (ЕРИП).
2. Ахвяраваньні праз банкаўскі рахунак
Ахвяраваньні для аплаты Сядзібы можна пералічаць і наўпрост на рахунак Грамадзкага аб’яднаньня БНФ “Адраджэньне”
Рэквізыты:
ГРАМАДСКАЕ АБ’ЯДНАННЕ БНФ “АДРАДЖЭНЬНЕ”
ААТ “Банк БелВЭБ” г. Мінск Мінскае аддзяленне №2
BIC SWIFT: BELBBY2X
IBAN: BY70BELB30151001470040226000
УНП: 100052236
У графе “прызначэньне плацяжу” просим пазначыць: “бязвыплатны ўзнос на аплату арэнды памяшканьня”, альбо “дабрачынны ўнёсак”.
3. Ахвяраваньні наяўнымі грашыма (у тым ліку ананімна)
Ахвяраваньні на арэнду Сядзібы таксама можна зрабіць наяўнымі грашыма ў сядзібе БНФ (Менск, вул. Чарнышэўскага, 3), у тым ліку ананімна ў скарбонку для ахвяраваньняў на адрас Грамадзкага аб’яднаньня БНФ “Адраджэньне”.
З цэнтральным офісам Партыі БНФ Вы можаце зьвязацца праз электронны адрас Управы БНФ: uprava@narodny.org альбо праз тэлефон (017) 3645012
Па спасылках шукайце кантакты Партыі БНФ у Менску і Менскай вобласьці, а таксама ў Магілёўскай, Гарадзенскай, Віцебскай, Берасьцейскай, Гомельскай абласьцях.
