Зь беларускага боку ў сустрэчы бралі ўдзел старшыня партыі БНФ Аляксей Янукевіч, старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі Анатоль Лябедзька, лідэр грамадзянскай кампаніі «Гавары праўду» Ўладзімер Някляеў, сустаршыня Беларускай хрысьціянскай дэмакратыі Павал Севярынец і старшыня БСДП (Грамада) Ірына Вештард.
Падрабязнасьці размовы апавёў Радыё Свабода старшыня партыі БНФ Аляксей Янукевіч:
«Сустрэча адбывалася ў літоўскім Сэйме, ініцыятарам яе выступіў сам сэнатар Маккейн. Доўжылася сустрэча больш за 40 хвілін. Адбылася, на маю думку, дастаткова дэталёвая грунтоўная гутарка. Таксама ў сустрэчы бралі ўдзел іншыя сэнатары, якія прыехалі са спадаром Маккейнам. Напачатку была магчымасьць кожнаму з удзельнікаў коратка выказацца, а потым была гутарка ў рэжыме „пытаньні-адказы“. Было відавочна, што ў амэрыканскіх сэнатараў сапраўды ёсьць зацікаўленасьць у вывучэньні сытуацыі, нягледзячы на тое, што сэнатар Маккейн заўсёды цікавіўся сытуацыяй у Беларусі, бачна было, амэрыканская палітыка зараз пільную ўвагу скіроўвае на ўвесь наш рэгіён.
Мы гаварылі пра неабходнасьць дапамогі дэмакратычнай Украіне, пра неабходнасьць спрыяньня стабілізацыі сытуацыі ва Ўкраіне. Мы казалі пра тое, што падзеі ва Ўкраіне, безумоўна, уплываюць і на Беларусь.
Таксама закранулі пытаньне бягучай палітычнай сытуацыі ў Беларусі, праблему палітычных вязьняў, пытаньне адносна свабодаў, якія сёньня ёсьць і якіх сёньня няма ў беларусаў.
Гаварылі пра пэрспэктывы адносна прэзыдэнцкіх выбараў 2015 году, пра той працэс намінацыі адзінага кандыдата на прэзыдэнты, над якім зараз дастаткова актыўна працуюць нашы партыі і грамадзкія арганізацыі. Гаварылі пра нэгатыўны ўплыў расейскай прапаганды і неабходнасьць падтрымкі незалежных сродкаў масавай інфармацыі, якія дастаткова праўдзіва асьвятляюць гэтую сытуацыю і дапамагаюць у тым ліку і беларускаму грамадзтву».
Паводле Радыё Свабода
На Сойме з дакладам пра палітычную сытуацыю выступіў старшыня Партыі БНФ Аляксей Янукевіч. У сваім выступе ён сканцэнтраваў увагу на зьмяненьні геапалітычнай сытуацыі вакол Беларусі ў сьвятле расейскай агрэсіі ва Ўкраіне і значэньні гэтых падзеяў для тактыкі беларускіх нацыянальна-дэмакратычных сілаў.
Аляксей Янукевіч сказаў, што падзеі ва Ўкраіне сьведчаць пра небясьпеку ўплыву расейскай прапаганды, у тым ліку і ў Беларусі, і ў Эўропе. Паводле старшыні Партыі БНФ, мяккае стаўленьне Эўропы да анэксіі Крыму абумоўленае ня толькі лабіраваньнем расейскіх інтарэсаў асобнымі палітыкамі ў эўрапейскіх краінах, але і пісьменнай прапагандысцкай кампаніяй, якая праводзіцца расейцамі з выкарыстаньнем дэмакратычных СМІ і спрабуе граць на антыамэрыканізьме асобных палітычных сілаў у Эўропе. Праз маніпуляцыі фактамі і фармаваньне скажонай карціны ўкраінскай сытуацыі Крэмль маніпулюе грамадзкай думкай і такім чынам уплывае на эўрапейскую палітыку.
Старшыня БНФ паведаміў, што праз міжнародныя кантакты партыя імкнецца выпраўляць гэтую сытуацыю. У прыватнасьці, Аляксей Янукевіч паведаміў сябрам Сойму пра вынікі свайго ўдзелу ў Рабочай групе па Беларусі Парлямэнцкай Асамблеі Ўсходняга партнэрства Эўранэст.
- На сэсіі Эўранэст мы разам з Аляксандрам Мілінкевічам казалі пра важнасьць абмежаваньня расейскага інфармацыйнага ўплыву ў Эўропе і неабходнасьць дапамогі Ўкраіне. Я прапанаваў далучыць да працы рабочай групы па Беларусі прадстаўнікоў Рады БНР - і гэтая ініцыятыва была падтрыманая іншымі ўдзельнікамі беларускай дэлегацыі. Такім чынам, мы імкнемся забясьпечыць падвышэньне статусу Рады БНР як сымбалічнага гаранта захаваньня волі беларускай нацыі да самавызначэньня ў межах сувэрэннай дзяржавы, што вельмі важна ў сьвятле надзвычай яснай пагрозы нашай дзяржаўнасьці з боку Расеі, – адзначыў Аляксей Янукевіч.
Лідэр Партыі БНФ паведаміў, што на бліжэйшы пэрыяд прыярытэтнай задачай для партыі зьяўляецца гуртаваньне нацыянальна-дэмакратычных сілаў напярэдадні прэзыдэнцкіх выбараў 2015 году. Янукевіч паведаміў, што імклівае разьвіцьцё падзеяў ва Ўкраіне ўжо наклала адбітак на будучую выбарчую кампанію.
Сябрам Сойму таксама былі даведзеныя дэталі прапанаванага Паўлам Севярынцам пляну выхаду на адзінага кандыдата ад апазыцыі праз правядзеньне Кангрэсу. Старшыня Партыі БНФ падкрэсьліў неабходнасьць прысьпешваньня вырашэньня гэтай задачы і неабходнасьць інтэнсыфікаваць перамовы паміж ключавымі суб’ектамі апазыцыі. Паводле яго словаў, на з’ездзе Партыі БНФ, што мае адбыцца ў верасьні, партыя ўжо павінная мець адказ наконт пэрасаналіі кандыдата ад нацыянальна-дэмакратычных сілаў, а ў выпаку адсутнасьці такой згоды – вылучаць свайго кандыдата самастойна.
Аляксей Янукевіч выказаў аптымізм адносна пэрспэктываў вызначэньня адзінага кандыдата патрыятычнымі сіламі, але адзначыў небясьпеку расейскага ўмяшальніцтва ў хаду прэзыдэнцкай кампаніі.
- Падтрымка кандыдата, які кансультуецца з Масквой, для БНФ непрымальная. Нельга дапусьціць, каб кандыдат раіўся па важных пытаньнях з Расеяй, як пра гэта нядаўна прызнаўся Лукашэнка. Але ўпэўнена заяўляю: без свайго кандыдата нацыянальна-дэмакратычныя сілы на наступных прэзыдэнцкіх выбарах не застануцца. Выбары 2015 году – не пра тое, хто будзе кіраваць у Менску, а пра тое, ці ўвогуле захаваецца кіраваньне краінай зь Менску. Мы павінныя працаваць на тое, каб асноўным гарантам дзяржаўнай незалежнасьці Беларусі сталася грамадзтва, а не асабістая воля сёньняшняга кіраўніцтва, – заявіў Аляксей Янукевіч.
На пытаньні сяброў Сойму адносна магчымага кола палітычных партнэраў партыі лідэр БНФ адказаў, што ён бачыць гэтае кола акрэсьленым ў шырокім сэнсе сьпісам структураў, што падпісалі ў 2012 годзе Віленскі мэмарандум, прапанаваны Радай БНР.
У дыскусіі наконт тактыкі Партыі БНФ на наступныя прэзыдэнцкія выбары ў сьвятле ўкраінскіх падзеяў выступілі сябры Сойму Партыі БНФ Станіслаў Суднік, Зьміцер Дрыгайла, Зьміцер Салаўёў, Віталь Макаранка, Юрый Чавусаў, Іван Шэга, намесьнікі старшыні Партыі БНФ Алесь Стральцоў і Рыгор Кастусёў, а таксама прадстаўнікі Дзятлаўскай суполкі Партыі БНФ. Пераважная большасьць выступоўцаў падтрымала курс на выпрацоўку адзінай палітычнай лініі нацыянальна-дэмакратычных сілаў у апазыцыі, большасьць сябраў Сойму выказалася на карысьць вылучэньня адзінага патрыятычнага кандыдата і пра непрыймальнасьць рэалізацыі на прэзыдэнцкіх выбарах прарасейскага сцэнару.
Некаторыя выступоўцы выказвалі сумнеў у тым, што адзіны кандыдат ад абсалютна ўсёй рознаськіраванай апазыцыі патрэбны, калі на парадку дня не стаіць пытаньне рэалізацыі дэмакратычных зьменаў праз пераможны сцэнар “каляровай рэвалюцыі”. Сябры Сойму выказалі занепакоенасьць шавіністычнай гістэрыкай у Маскве, якая можа сьведчыць пра намер працягнуць тэрытарыяльную экспансію і палітыку анэксіяў: вайсковыя інтэрвэнцыі могуць быць сродкам пабудовы Эўразійскага саюзу ў 2015 годзе, на што ўжо працуе эканамічная палітыка Крамля.
Кіруючы орган партыі таксама разгледзеў вынікі мясцовых выбараў, а таксама ўдзел партыі ў міжпартыйнай кампаніі назіраньня за выбарамі “Права выбару”. З паведамленьням пра ацэнку выбарчай кампаніі выступіў намесьнік старшыні Партыі БНФ Ігар Лялькоў, а таксама сябры партыі з рэгіёнаў. Адзінагалосным рашэньнем Сойму была зацьверджаная “Выніковая ацэнка дзеяньняў Партыі БНФ ва ўмовах фармаваньня мясцовых саветаў дэпутатаў”. У гэтым дакумэнце, у прыватнасьці, адзначана, што фармаваньне мясцовых саветаў дэпутатаў адбывалася шляхам адміністратыўнага прызначэньня, толькі вонкава аформленага ў выгляд выбарчага працэсу.
- Разам з тым, нягледзячы на неспрыяльныя ўмовы, мэты ажыцьцяўленьня партыяй інфармацыйнай кампаніі з выкарыстаньнем магчымасьцяў, якія дае удзел у фармальных працэдурах выбарчага працэсу, былі дасягнутыя: актывістамі БНФ былі праведзеныя больш за тры сотні масавых мерапрыемстваў у дзясятках гарадоў (у тым ліку ў межах адзінага дня пікетаў супраць расейскіх вайсковых базаў 26 студзеня ў 17 гарадах адбыліся пратэсты супраць расейскай вайсковай прысутнасьці), распаўсюджаныя агітацыйныя матэрыялы з праграмнымі палажэньнямі партыі, інтэграванымі ў мясцовыя плятформы кандыдатаў. Партыя распаўсюдзіла сваю, заснаваную на нацыянальных інтарэсах беларусаў, пазыцыю адносна падзеяў ва Ўкраіне і выказала салідарнасьць з украінскім грамадзтвам. Партыя БНФ у часе кампаніі выявіла сабе як носьбіта нацыянальна-дэмакратычнай альтэрнатывы сёньняшняму рэжыму на агульнанацыянальным узроўні, а шэраг кандыдатаў сталіся выразьнікамі народных інтарэсаў і лідэрамі грамадзкай думкі на ўзроўні мясцовых супольнасьцяў, – гаворыцца ў заяве Сойму Партыі БНФ.
Сойм Партыі БНФ выказаў падзяку за самаахвярную і адданую працу кандыдатам у дэпутаты, іх давераным асобам і сябрам камандаў, усім назіральнікам і актывістам-агітатарам, а таксама мясцовым арганізацыйным структурам і Управе Партыі БНФ.
На пасяджэньні Сойма былі абмеркаваныя дзеяньні БНФ па адзначэньні 26-х угодкаў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, у тым ліку па правядзеньні дэманстрацыі і мітынгу ў Менску. Аляксей Янукевіч паведаміў пра прамежкавыя вынікі працы аргкамітэту па арганізацыі менскай акцыі, уключна са зьместам пададзенай заяўкі на правядзеньне масавага мерапрыемства, а таксама пра далейшыя пляны аргкамітэту. Лідэр БНФ распавёў, што кіраўніцтва партыі плянуе зладзіць напярэдадні 26 красавіка традыцыйныя выезды ў забруджаныя радыяцыяй рэгіёны.
Ацэньваючы ўмовы правядзеньня выбараў дэпутатаў мясцовых Саветаў дэпутатаў і вынікі працы партыйных структураў у межах выбарчай кампаніі Партыя БНФ зыходзіць з наступнага:
- Кампанія адбывалася згодна з папраўкамі, унесенымі ў Выбарчы кодэкс напярэдадні выбараў без абмеркаваньня з грамадзкасьцю, без уліку прапановаў апазыцыі, унутраных назіральнікаў і рэкамендацыяў АБСЭ, праз што былі яшчэ больш абмежаваныя магчымасьці апазыцыйных кандыдатаў.
- Выбарчыя камісіі ўсіх узроўняў былі сфармаваныя практычна без удзелу апазыцыі.
- На этапе рэгістрацыі ініцыятыўных групаў было адмоўлена ў рэгістрацыі ініцыятыўных групаў лідэраў апазыцыі і шэрагу моцных мясцовых лідэраў. У далейшым улады чынілі перашкоды збору подпісаў, асабліва ў форме правядзеньня пікетаў, пры гэтым ляяльным уладзе кандыдатам адміністратыўным чынам былі забясьпечаныя найбольш спрыяльныя ўмовы для вылучэньня.
- Адмовы ў рэгістрацыі кандыдатаў былі скарыстаныя кантраляванымі выканаўчай уладай выбарчымі камісіямі для выдаленьня з кампаніі шэрагу найбольш моцных і аўтарытэтных лідэраў мясцовых супольнасьцяў з ліку вылучэнцаў ад Партыі БНФ, у тым ліку намесьніка старшыні партыі Алеся Стральцова, кіраўніка Гарадзенскай арганізацыі Вадзіма Саранчукова, кіраўніка Менскай абласной арганізацыі Зьміцера Шэвеля.
- Перашкоды ў агітацыйнай кампаніі на гэтых выбарах былі беспрэцэдэнтна моцныя: зафіксаваныя шматлікія выпадкі перашкод вырабу агітацыйнай прадукцыі, беспадстаўныя канфіскацыі ўлётак, перашкоды правядзеньню агітацыйных сходаў і пікетаў, распаўсюд непраўдзівай інфармацыі пра кандыдатаў ад Партыі БНФ з мэтай іх дыскрэдытацыі, цэнзура выступаў кандыдатаў на радыё, перашкоды публікацыі праграмаў кандыдатаў у дзяржаўных СМІ (у той час як праграмы ляяльных уладам кандыдатам друкаваліся, праз што былі парушаныя нормы заканадаўства пра роўныя ўмовы агітацыі).
- Масавыя выдаленьні з участкаў ды іншыя перашкоды ў працы назіральнікаў, з якімі сутыкнуліся прадстаўнікі Партыі БНФ і ГА БНФ “Адраджэньне” у межах міжпартыйнай кампаніі “Права выбару”, не дазваляюць лічыць, што гэтыя выбары адбыліся з выкананьнем прынцыпаў галоснасьці і празрыстасьці.
- Маніпуляцыі пры датэрміновым галасаваньні і пры падліку галасоў, у тым ліку скіраваныя на штучнае завышэньне яўкі выбаршчыкаў, мелі беспрэцэдэнтны маштаб і ставяць пад сумнеў адпаведнасьць вынікаў выбараў у шматлікіх акругах сапраўднаму волевыяўленьню грамадзянаў.
- Затрыманьні кандыдатаў у дэпутаты ад Партыі БНФ Яўгена Рыбакова, Ільлі Дабратвора, Валерыя Каранкевіча сталіся прыкладамі найбольш абуральных перашкод, якія чыніліся ўладамі.
- Склад мясцовых саветаў быў сфармаваны ў абсалютнай адпаведнасьці з пажаданьнямі мясцовых выканаўчых уладаў і без удзелу апазыцыі, пададзеныя выбаршчыкамі галасы не мелі на яго фактычнага ўплыву. Паказальна, што адзіны кандыдат ад Партыі БНФ Аляксандр Шчамялёў, які паводле першапачатковага пратаколу падліку галасоў набраў найбольшую колькасьць галасоў, сутыкнуўся з бессаромным перапісваньнем выніковага пратакола камісіі не на карысьць апазыцыйнага кандыдата.
На падставе выкладзенага, улічваючы высновы кампаніі назіраньня “Права Выбару”, Партыя БНФ канстатуе, што фармаваньне мясцовых саветаў дэпутатаў адбывалася шляхам адміністратыўнага прызначэньня, толькі вонкава аформленага ў выгляд выбарчага працэсу.
Разам з тым, нягледзячы на неспрыяльныя ўмовы, мэты ажыцьцяўленьня партыяй інфармацыйнай кампаніі з выкарыстаньнем магчымасьцяў, якія дае удзел у фармальных працэдурах выбарчага працэсу, былі дасягнутыя: актывістамі БНФ былі праведзеныя больш за тры сотні масавых мерапрыемстваў у дзясятках гарадоў (у тым ліку ў межах адзінага дня пікетаў супраць расейскіх вайсковых базаў 26 студзеня у 17 гарадах адбыліся пратэсты супраць расейскай вайсковай прысутнасьці), распаўсюджаныя агітацыйныя матэрыялы з праграмнымі палажэньнямі партыі, інтэграванымі ў мясцовыя плятформы кандыдатаў, партыя распаўсюдзіла сваю заснаваную на нацыянальных інтарэсах беларусаў пазыцыю што да падзеяў ва Ўкраіне і выказала салідарнасьць з украінскім грамадзтвам. Партыя БНФ у часе кампаніі выявіла сабе як носьбіта нацыянальна-дэмакратычнай альтэрнатывы сёньняшняму рэжыму на агульнанацыянальным узроўні, а шэраг кандыдатаў сталіся выразьнікамі народных інтарэсаў і лідэрамі грамадзкай думкі на ўзроўні мясцовых супольнасьцяў
Сойм Партыі БНФ выказвае падзяку за самаахвярную і адданую працу кандыдатам у дэпутаты, іх давераным асобам і сябрам камандаў, усім назіральнікам і актывістам-агітатарам, а таксама мясцовым арганізацыйным структурам і Управе Партыі БНФ.
Адзначым, сёлета арганізатары традыцыйнай жалобнай акцыі “Чарнобыльскі шлях” вырашылі зьмяніць маршурт: замест шэсьця да парку Дружбы Народаў гэтым разам плянуецца зладзіць шэсьце да ўрочышча Курапаты – да месца пахаваньня ахвяраў масавых рэпрэсіяў камуністычнага рэжыму - і правесьці там мітынг і талаку.
Заяўнікі просяць дазволіць збор удзельнікаў аб 11.30 каля кінатэатра “Кастрычнік” і зладзіць шэсьце па вуліцах Багдана Хмяльніцкага, Якуба Коласа, Лагойскім тракце да ўрочышча Курапаты, дзе а 15 гадзіне мае пачацца мітынг.
- Тэма ахвяраў Чарнобыльскай катастрофы са зьменай маршруту ня будзе пакінутая. На акцыі будзе ўшанаваная памяць ахвяраў аварыя на ЧЭАС. Таксама адной з цэнтральных тэмаў мерапрыемстваў стане тэма ядзернай небясьпекі з боку Расеі для Беларусі, якая ёсьць найвялікшай пагрозай для выжываньня беларускай нацыі. Гэта тычыцца і пабудовы расейцамі атамнай электрастанцыі ў Беларусі, і магчымага разьмяшчэньня тактычнай зброі на расейскіх ударных самалётах, што ўжо сёньня знаходзяцца на нашай тэрыторыі, – падкрэсьліў Аляксей Янукевіч.
Паводле ягоных словаў, такія вялікія трагедыі ў гісторыі Беларусі, як катастрофа на Чарнобыльскай АЭС і масавыя расстрэлы беларусаў у Курапатах, нельга разглядаць асобна.
Арганізатары “Чарнобыслькага шляху” заклікалі ўдзельнікаў памятаць пра тэму і мэты акцыі і выкарыстоўваць у часе шэсця толькі нацыянальную сімволіку
Сёлета тэмамі акцыі “Чарнобыльскі шлях” стануць тэмы небясьпекі паўтарэньня страшнай аварыі ў Беларусі, пытаньне будаўніцтва беларускай АЭС і ўзмацненьня эканамічнай залежнасьці Беларусі ад Расеі ў звязку з яе будаўніцтвам.
Таксама прагучаць заклікі супаць супраць Расейскага ўмяшальніцтва і магчымых ваенных дзеяньняў ва Украіне, краіне з 5-цю АЭС і супраць разьмяшчэньня на тэрыторыі Беларусі замежных авіябазаў з самалётамі, якія могуць несьці тактычную ядзерную зброю.
Заяўнікі мерапрыемства заклікаюць удзельнікаў прыходзіць са сваімі лёзунгамі, датычнымі да праблемаў экалёгіі, наступстваў Чарнобыльскай аварыі.
Заяўку на масавае правядзеньне падалі старшыня Партыі БНФ Аляксей Янукевіч, лідэрка Маладых хрысьціянскіх дэмакратаў Марына Хоміч і старшыня Менскай гарадзкой арганізацыі руху салідарнасьці “Разам” Ільля Дабратвор.
Аргкамітэт па падрыхтоўцы “Чарнобыльскага шляху-2014″ адкрыты да супрацы і заклікае ўсіх зацікаўленых далучацца. На сёньняшні момант у яго ўваходзяць Партыя БНФ, Беларуская сацыял-дэмакратычная партыі Грамада, Беларускі Рух, БХД, Экадом і шэраг экалягічных арганізацыяў.
Відэа БелаПАН
