Дакладчык ААН атрымаў інфармацыю пра забарону акцыяў да Дня Волі

Грамадскае аб’яднанне БНФ “Адраджэньне” накіравала спецыяльнаму дакладчыку ААН па правах чалавека ў Беларусі спадарыні Анаіс Марын інфармацыю пра ўмовы правядзення ў Беларусі мірных сходаў з нагоды 101-й гадавіны абвяшчэння незалежнасці Беларускай Народнай Рэспублікі.

У сваім паведамленні БНФ акцэнтуе ўвагу на тым, што ў сакавіку 2018 года ў Менску ўлады не далі дазволу на правядзенне масавых мерапрыемстваў з нагоды Дня Волі: усе заяўкі на правядзенне мітынгаў і дэманстрацыяў, якія падаваліся рознымі арганізацыямі, былі адхіленыя, а самі акцыі былі забароненыя.

Асаблівую трывогу выклікае той факт, што ў якасці абгрунтавання рашэнняў і падставы для забароны акцыяў органы выканаўчай улады прыводзілі распаўсюд інфармацыі ў СМІ і інтэрнэце пра месца і час, на якія падаваліся заяўкі.

“У гэтым годзе беларускімі арганізацыямі грамадзянскай супольнасці было пададзена ў Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт тры заяўкі на правядзенне масавых мерапрыемстваў (мітынгаў і дэманстрацыяў) з нагоды Дня Волі, якія меркавалася правесці 24 і 25 сакавіка 2019 года. Усе тры заяўкі былі адхіленыя ўладамі і правядзенне масавых мерапрыемстваў у гэтыя дні было забароненае. Адхіленне адразу ўсіх заявак на правядзенне масавых мерапрыемстваў з’яўляецца беспрэцэдэнтным выпадкам і, з нашага пункту гледжання, з’яўляецца празмерным і неабгрунтаваным абмежаваннем свабоды мірных сходаў” – гаворыцца ў паведамленні Грамадскага аб’яднання БНФ “Адраджэньне”.

Эксперту ААН прадстаўленыя копіі паведамленняў пра забарону трох масавых мерапрыемстваў з нагоды Дня Волі ў Менску.

БНФ звяртае асаблівую увагу спецдакладчыка на тое, што ва ўсіх трох адмовах у якасці прапановы ўладаў утрымлівалася ўказанне на магчымасць правядзення акцыяў паводле паведамляльнага прынцыпу на шасці пляцоўках, якія вызначаныя ўладамі Мінску ў перыферыйных райнах сталіцы ў якасці пастаянных пляцовак для сходаў. Увядзенне гэткага паведамляльнага парадку правядзення масавых мераыпреымстваў стала магчымае пасля прыняцця закона ад 17 ліпеня 2018 года  «О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Беларусь «О массовых мероприятиях в Республике Беларусь», паводле якога дадзены закон быў дапоўнены новым артыкулам 9-1  «Проведение массовых мероприятий в постоянных местах для проведения массовых мероприятий» (уступіла ў сілу 26 студзеня 2019 года).  Шэраг фізічных асобаў скарысталіся гэтай прапановай і 24 сакавіка правялі ў Мінску ў адным з пастаянных месцаў мітынг да Дня Волі.

Аднак, на погляд БНФ, сытуацыя з гэткімі адмовамі выглядае трывожнай: фактычна ўвядзенне паведамляльнага прынцыпу цяпер трактуецца уладамі як падстава для забароны на правядзенне легальных масавых мерапрыемытваў у любых месцах, апроч вузкага пераліку пастаянных пляцовак.

Такім чынам, увядзенне элементаў паведамляльнага прынцыпу не пашырыла дэ факта магчымасці для рэалізацыі права на мірныя сходы ў Беларусі.

У звароце таксама адзначаецца як неадпаведная міжнародным сандартам ААН і кіруючым прынцыпам свабоды сходаў АБСЭ уведзеныя ўрадам правілы аплаты выдаткаў па ахове масавых мерапрыемстваў, у тым ліку з вызначэннем празмерных памераў аплаты працы міліцыі.

“На наш погляд устанаўленне ўрадам гэтых коштаў быццам бы за ахову мерапрыемстваў насамрэч з’яўляецца формай непрапарыцыйнага і празмернага абмежавання свабоды сходаў, якая мае заграджальны характар, скіраваная на тое каб абмежаваць людзей і ўмагчымасці карыстацца ўсталяваным усеагульнай дэкларацыяй правоў чалавека парвам збірацца мірна без зброі для аберквання ўзаемна цікаўных пытанняў ці для выяўлення сваіх перакананняў” – гаворыцца ў звароце Грамадскага аб’яднання БНФ “Адраджэньне”.

Нагадаем, мандат спецыяльнага дакладчыка ААН па правах чалавека ў Беларусі быў заснаваны Саветам ААН па правах чалавека адмысловай рэзалюцыяй у сувязі з рэпрэсіямі пасля прэзідэнцкіх выбараў 2010 года. Спецыяльны дакладчык прыступіў да выканання сваіх абавязкаў 1 лістапада 2012 года.  Афіцыйны Менск мандат спецдакладчыка не прызнае і заклікае Раду ААН у правах чалавека скасаваць яго, паказваючы на яго «несправядлівы і палітызаваны характар». Аднак Савет ААН па правах чалавека штогод падаўжае мандат спецдакладчыка аб Беларусі. Ад мінулага года мандат спецдакладчыка па Беларусі перайшоў ад сп. Міклаша Харашці, які працаваў на гэтай пазыцыі з 2011 года, да сп-ні Анаіс Марын.

Рэзалюцыя Савета ААН  па правах чалавека A/HRC/20/13 устанаўлівае наступныя задачы спецдакладчыка па правах чалавека ў Беларусі:
– сачыць за становішчам у галіне правоў чалавека ў Беларусі і выпрацоўваць  рэкамендацый па яе паляпшэнні;
– садзейнічаць ажыццяўленню рэкамендацыяў, якія змешчаныя ў дакладзе Вярхоўнага камісара ААН па парвах чалавека (A/ HRC/ 20/8) Савету ААН па правах чалавека ў чэрвені 2012 года;
– аказваць дапамогу ўраду Беларусі ў выкананні сваіх абавязацельстваў у галіне правоў чалавека; прапаноўваць падтрымку і кансультацыі для грамадзянскай супольнасці;
– шукаць, атрымліваць, вывучаць і дзейнічаць на падставе інфармацыі, атрыманай ад усіх зацікаўленых бакоў, якія маюць дачыненне да становішча ў галіне правоў чалавека ў Беларусі;
– штогод прадстаўляць даклад Савету па правах чалавека і Генеральнай Асамблеі.